Самы папулярны рэцэпт каўбасы, якая выклікае настальгію па вёсцы — пальцампханая.
💢Каўбаса вядомая з глыбокай старажытнасці: згадкі пра яе сустракаюцца ў крыніцах Старажытнай Грэцыі, Вавілона і Старажытнага Кітая. Нашыя продкі таксама былі вялікімі аматарамі гэтай стравы. А з часам каўбаса нават стала ежай сакральнай: яе гатавалі і захоўвалі да вялікіх святаў, каб потым упрыгожыць ёй стол, асабліва Калядны.
Традыцыйна каўбасу мясную называлі пальцампханай, ці пальцоўкай, што адпавядае рэцэпту яе вырабу. У пісьмовых крыніцах каўбаса сустракаецца ўжо з часоў ВКЛ. Даследчыкі лічаць, што сярэдзіна ХVIII стагоддзя, калі краіна аднавілася пасля ваенных ліхалеццяў Паўночнай вайны, была часам росквіту спажывання каўбасы на беларускіх землях.
☝️У часы праўлення Рэччу Паспалітай Аўгустам ІІ Моцным і Аўгустам ІІІ — добры шляхецкі кухар мусіў умець гатаваць з каўбасы 12 страў, а магнацкі — 24. Гісторыкі Аляксей Шаланда і Алесь Белы ў сваім артыкуле «...Добрымі былі тыя часы, калі за паўтарак былі дзве каўбасы» заяўляюць, што пра рост спажывецкага дабрабыту ў тыя часы сведчаць прымаўкі: «За караля Саса еш, пі і папушчай паса», або «За караля Саса — лыжкай каўбаса». Каўбасу маглі дадаваць у супы, верашчаку, бігас, амлеты.
🍽 Відаў каўбасаў і іх рэцэптаў была процьма: са свініны, мяшаная са свінінай і ялавічынай, з дзічыны, крывяныя ці ліверныя каўбасы. Толькі ў «Літоўскай гаспадыні» Ганны Цюндзявіцкай больш за 10 рэцэптаў гэтай стравы на розны манер: ад звычайнай пальцоўкі да каўбасаў венскіх ці салямі. Каўбасы для захоўвання сушылі, вэндзілі або проста елі свежаваранымі, смажанымі ці печанымі.
📖 Этнограф і фалькларыст з Магілёва Павел Шэйн у сваёй працы «Матэрыялы для вывучэння побыту і мовы рускага насельніцтва Паўночна-Заходняга краю», якая пабачыла свет у 1887 годзе, пакінуў там узгадку, як продкі беларусаў гатавалі каўбасу: «Кілбасы сырыя рыхтуюцца толькі да Калядных святаў: дзве ці тры кілбасіны зберагаюцца, зрэшты, да тоўстай суботы (мясных Дзядоў). Пераважна свіныя, толькі што вымытыя кішкі крапаюцца (начыняюцца) кавалкамі свінога мяса і сала з дадаткам цыбулі, часныку і перцу. Рэдка ў кілбасы ўжываецца ялавічына. Апроч мяса, кілбасы крапаюцца пячонкай, крывёю, мукой і крупамі. Кілбасы мучныя і крупяныя смажацца асобна, тады як першыя гатуюцца ў пражаніне і ўжываюцца разам з ёю».
📌 Гатуем на 1 кілаграм каўбасы:
1 кг мяса
100 г сала
1 ст. лыжка солі
Для свіной каўбасы:
часнок 20 г
перац чорны 8 г
каляндра 4 г
Для каўбасы з ялавічыны:
сумесь перцаў 8 г
кмен 4 г
Падаваць смачней за ўсё ў любым выглядзе з хрэнам ці гарчыцай, часнаком, гароднінай і хлебам.
Музыка: Стары Ольса @StaryOlsa
#будзьмабеларусамі #беларускаякухня #гатуемзбудзьма
❤️Кубачак кавы ў падзяку кухару: https://ko-fi.com/budzma
ЗГАТУЙЦЕ ЯШЧЭ:
🍽 Верашчака на квасе з блінцамі https://youtu.be/jnTUVBzRqfI
🍽 Жур з каўбаскамі і дрэўнавушкамі https://youtu.be/se51v1nGB7Y
🍽 Клёцкі з "душамі" https://youtu.be/P1eVw_70ncg
👉БОЛЬШ РЭЦЭПТАЎ: https://youtube.com/playlist?list=PLp0aOIn3iSMG-YPz0uMjB0KInN7ffCIbp
БУДЗЬМА РАЗАМ:
Сайт https://budzma.org
Telegram https://t.me/budzmaby
Facebook https://www.facebook.com/budzmabelarusami
Instagram https://www.instagram.com/budzma/
Twitter https://twitter.com/budzma
VK http://vk.com/budzmabelarusami
Данаты https://ko-fi.com/budzma