Ян Гус - верны служыцель Божы. Аповяд пра героя Чэшскага Адраджэння. Літаратура - YouTube. Тэкст Чытанне тэксту - Мікола Кійка.
Ян Гус - верный служитель Божий. Повествование о герое Чешского Возрождения. Текст Чтение текста - Николай Кийко
Тэкст:
" Аповяд пра Яна Гуса.
06 ліпеня 2019 года споўнілася роўна 604 гады ад дня адыходу з зямнога жыцця Яна Гуса.
Хрысціянін Ян Гус, чэшскі мысляр, пісьменнік, заснавальнік і ідэолаг ранняй чэшскай рэфармацыі, нарадзіўся ў мястэчку Гусінец, у Чэхіі, у 1371 годзе. Скончыў Пражскі ўніверсітэт (1393), з 1401 года – дэкан у ім, з 1409 года – рэктар. З 1402 года - прапаведнік у Віфлеемскай капліцы ў Празе. Рэфарматарскія погляды Гуса сфармаваліся пад уплывам вучэння Джона Уікліфа і выкладзены ім у казанях і шматлікіх працах (галоўная – “Трактат аб Царкве”, 1413). Гус адмаўляў царкоўныя аўтарытэты, прызнаваў выключнай крыніцай веры Святое Пісьмо – Біблію; царкву лічыў містычным целам, галава якога – Хрыстос, а члены – людзі, абраныя Богам. Выкрываў злоўжыванні і маральны заняпад каталіцкага духавенства, патрабаваў секулярызацыі царкоўных зямель. Ідэалам для Гуса была раннехрысціянская царква. Асноўным прынцыпам гуманізму і зброяй гарамадскага пераўтварэння лічыў пазнаваемы розумам “закон Божы”, якім павінен кіравацца кожны чалавек. Выступаў супраць нямецкага панавання ў Чэхіі. Быў прыхільнікам мірнай тактыкі, лічыў мажлівым рэфармаваць царкву і грамадства з дапамогай каралеўскай улады. Яго асноўныя патрабаванні зрабіліся лозунгамі гусіцкіх войнаў. Пераклаў на чэшскую мову Біблію, удасканаліў сістэму чэшскай арфаграфіі (“Багемская арфаграфія”, 1410).
У 1412 годзе быў адлучаны ад царквы. Падступна быў выкліканы на царкоўны сабор у Канстанцу (1414) пад гарантыі ахоўнай граматы імператара. На саборы погляды Гуса і Уікліфа былі асуджаны. Ахоўная грамата імператара не дапамагла: пасля таго, як Гус не захацеў адмовіцца ад сваіх перакананняў, ён быў спалены згодна загаду сабора. Цела яго было спалена, але выжыла ягоная кніга “De ecclesia” (“Пра царкву” – 1413).
Ганіцелі могуць знішчыць цела чалавека, але яны не ў стане знішчыць ягоны дух, выкараніць яго ідэі, а таму ідэі Яна Гуса распаўсюджваліся сярод яго паслядоўнікаў. Радыкальныя наступнікі Гуса, што зваліся табарытамі, адмовіліся ад усіх асаблівасцяў веры і абрадаў Рымскай Царквы, якія адсутнічалі ў Бібліі. Некаторыя з табарытаў прыкладна ў 1450 годзе сфармавалі супольнасць пад назовам “Unitas fratrum” (“Аб’яднанае брацтва”), якое пачало звацца чэшскім, ці багемскім, а ягоныя чальцы – чэшскімі ці багемскімі (“мараўскімі” - мк) братамі. Менавіта ад гэтай супольнасці адгалінавалася Мараўская Царква, якая існуе і дасёння.
Хоць царкоўныя ўлады і пазбавілі Яна Гуса зямнога жыцця, яны не змаглі прадухіліць яго ўплыў на людзей. Мараўская Царква пазней зрабілася адной з самых актыўных дабравесніцкіх цэркваў у гісторыі хрысціянтва. Ян Амос Каменскі (1592-1670), прагрэсіўны евангельскі асветнік, быў членам “Брацтва”. Ён – аўтар вядомай працы па праблемах адукацыі “Вялікая дыдактыка”. Можна сказаць, што Гус ускосным чынам паўплываў і на Ўэслі, бо менавіта мараўскія браты дапамаглі прывесці Ўэслі да азарэння ў Лондане. Вучэнне і прыклад Гуса натхнілі Лютэра, калі той у свой час сутыкнуўся з падобнымі праблемамі ў Германіі.
Мела ўплыў вучэнне Гуса і на Францыска Скарыну, а, значыць, і на Беларусь… Мы ўдзячныя Госпаду за Ягонага вернага служыцеля – Яна Гуса. Слава Хрысту!"
Мікола Кійка.
Літаратура:
Мінск,”Беларуская энцыклапедыя”, 1997г., том 5, стар.541;
Эрл Кернс,”Дарогамі хрысціянства”, Гісторыя царквы, Масква, ”Пратэстант”, 1992г., стар. 204-205.