Уладзімір Караткевіч: "Лебядзіны скіт". Кароткі змест. Літаратура "Беларуская". 06 клас. Літаратура - YouTube Владимир Короткевич: "Лебяжий скит". Краткое содержание. Белорусская литература. 06 класс. Кароткі змест: “ Надыйшлі цяжкія часы для ўсходнеславянскіх народаў – татара-мангольскія орды прыйшлі на іх землі. Прыйшлі, каб забіваць, паліць, рабаваць, забіраць у палон. Пасля іх заставалася практычна пустая, выпаленая зямля. Толькі цэлымі калонамі ішлі з захопнікамі хурманкі з нарабаваным дабром ды “белавалосымі паланянкамі”. Кіраваў варожымі войскамі хан Бату. Войскі былі падзеленыя на “цьмы” (па 10000 воінаў), якімі кіравалі “цёмнікі”. Дзеля “разнастайнасці” хан трымаў пры сабе і паэтаў. Найбольш прыбліжаным да хана быў паэт Юсуфі. Якому хан дазваляў пэўную свабоду творчасці. Юсуфі папярэджваў хана аб бессэнсоўнасці тактыкі “выпаленай зямлі”. Але хан лічыў сваю лінію паводзін адзіна правільнай. Бо, як ён выражаўся, “народ, які яны скараюць, нічога не варты. Бо ён, гэты народ мае рабскую прыроду: “Іхнія “каназы” (“кіраўнікі” - мк) цураюцца сваёй мовы, іх папы – брахлівыя сабакі, у людзей яго, як у птушкі, адно жаданне – набіць свой валляк.” Але увесь ход падзей паказаў, што хан памыляўся. Бо сярод народа ўсё ж знайшоўся адзін чалавек, старац, які не пабаяўся ахвяраваць сваім жыццём дзеля вольнага жыцця свайго народа. Ён адважна сустрэў хана каля свайго скіта на беразе возера, у глухіх лясах. Паміж ім і ханам Бату пры пасярэдніцтве паэта Юсуфі было заключана пагадненне. Яно заключалася ў тым, што хан Бату дае магчымасць хоць якой колькасці людзей схавацца ў будынку скіта і застацца жывымі. А стары, са свайго боку, ідзе на смерць ад рукі хана Бату за гэтых сваіх суродзічаў. Хан і ягоныя памагатыя меркавалі, што ў скіт можа змясціцца некалькі дзесяткаў чалавек. Не болей. Але калі люд пайшоў у скіт, то раптам аказалася, што там змясціўся ўвесь народ. Хан Бату і ягоныя цёмнікі здзівіліся такой умяшчальнасці скіта, гэтай хаты, зрубленай з бярвенняў… Хан выказаў жаданне паглядзець увачавідкі, як жа маглі ўсе гэтыя людзі змясціцца там: і “полацкія людзі, і “людзі з Крычава”, і “аршанскія паланянкі”, і “палонныя з Менеска і Ноўгарадка”, і “з Задзівінскай зямлі”, “нёманскія рыбары і пінскія лучнікі, і ваўкавыскія бортнікі..”(гэта значыць, увесь Беларускі народ!) Калі ж захопнікі паглядзелі, куды знікаюць людзі, то яны ўбачылі, што тыя ператвараюцца ў белых лебядзяў і вылятаюць са скіта ў неба… Паэт Юсуфі запытаўся ў старога, як той зрабіў гэта: - Верыў і любіў. Калі хоць адзін чалавек астаўся на роднай зямлі – яна не загіне. І зямля паслухалася мяне – яна не дала згінуць дзеткам сваім. На родных гняздоўях зноў у людзей ператворацца яны… Раз’юшаны хан кінуўся да старога, каб пакараць яго смерцю, але той ператварыўся ў камень. Аб гэты камень і затупіліся мячы захопнікаў. Пасля гэтага яны пакінулі зямлю нашых продкаў. А ў блакітных нябёсах, як кажа Уладзімір Караткевіч, завяршаючы свой аповяд, “прызыўна трубілі лебедзі, кружлялі, падалі на ваду, і ў крыках іх гучала радасць. Камень тачыў слёзы. Кажуць, з таго часу Белая Русь і празываецца “белай”. Ад лебядзінага апярэння стала белай вопратка ў яе людзей. А кажуць і другое: быццам таму яна “белая”, што пад татарамі не пабыла. Можа й так..” 26 лістапада 2020 года Мікола Кійка