Думкі пра парад… Уражанне , што вайсковымі парадамі ў нашай краіне жадаюць укатаць у асфальт памяць пра вайну. І пра той увесь жах які яна несла… Праз пафасную трактоўку завяршэння вайны, што праяўляецца ў святкаванні дня перамогі, баюся, мы губляем дыстанцыю да вайны, як рэчаіснасці, што нясе разбурэнне і смерць. Настаўніцкі Інстытут Касцёла асуджае «жудасць вайны". (КСВК 497) Аб гэтым кажа КСВК нагадваючы навучанне Другога Ватыканскага Сабору. Бразганне вайсковай зброяй ніколі не вяло да спакою. Зрэшты, як мінімум дзіўна тое, што чым далей з кожным годам мы адыходзім ад заканчэння вайны, тым мацней некаторым хочацца прадэманстраваць сваю сілу. Рытарычнае пытанне, ці сённяшнія аматары вайсковых парадаў памятаюць аб словах,якія ААН, заснаваная пасля завяршэння другой сусветнай вайны, прапісала ў сваім статуце і забараніла не толькі выкарыстоўваць сілу, але і пагражаць выкарыстаннем гэтай сілы? (КСВК 438). Парад можа і не ёсць пагрозай, але тады чым? Прэментыўнай мерай? Але ж прэментыўная агрэсія таксама асуджаецца статутам ААН, пра гэта нагадвае КСВК. … Мы не можам забываць. Другая сусветная вайна была сапраўды жудаснай. Для Беларусі гэта вайна была варожая і чужая. Ваевалі бо адбывалася супрацьстаянне паміж ідэалогіямі двух таталітарных рэжымаў. А разам тыя рэжымы ваевалі супраць чалавецтва. У гэтай несправядлівай вайне пераможцаў не было. Былі толькі пацярпелыя… Так бывае, што на вайне няма пераможцаў. Як навучаў святы Ян Павел ІІ у энцыкліцы Centessimus Annus,18 : «Вайна можа закончыцца без пераможцаў і пераможаных – самазабойствам чалавецтва". Дзякуй Богу, што ў выпадку з гэтай жахлівай вайной, разам з яе заканчэннем, закончыўся і быў пераможаны і асуджаны нацызм. Шкада, што ідэалогія камунізмам, якая была неменшым злом, нашым грамадствам так і не была асуджаная. На тэрыторыі Беларусі другая сусветная вайна пачалася ў 1939 г. У верасні фронтам прайшліся і войскі савецкія, і фашысцкія. І на заканчэнне той вайсковай аперацыі, таксама адбыўся парад. Сумесны, ў Брэсце. Дружна, на адным пляцу сцягі з чырвонай зоркай і свастыкай. Гэтыя сімвала глядзеліся аднолькава варожа для жыхароў заходняй Беларусі, якія шмат выцерпелі ад тых, хто маршараваў пад імі. Ахвярамі першай фазы вайны сталі 123 тыс. дэпартаваных жыхароў Беларусі, іх проста вывезлі…. Яшчэ некаторым пашчасціла менш, іх рэпрэсавалі, пасадзілі ў вязніцы, а потым як часта здаралася, без усялякага суда забілі. Так было напрыклад з канвоем з Беразвецкай турмы. Арыштантаў расстралялі пад Мікалаева (р-н Шумілінскі) у чэрвені 1941, забітых было каля 916 чалавек. Савецкі Крэмль і Нацысцкі Рэйхстаг былі сябрамі. Яны не сябравалі з грамадзянамі сваіх краінаў, якія хацелі свабоды і быць вольнымі ад духа таталітарных крывавых рэжымаў, а паміж сабой сябравалі… Зрэшты , парад 22 верасня 1939 г у Брэсце не быў выпадковы. Традыцыя была такая. Яны ж дружылі. І калі ўжо ў часе другой сусветнай вайны, 1 мая 1940 г., праходзіў ваенны парад у Маскве, то на яго з Берліна прыбыла вайсковая дэлегацыя на чале з адным з генералаў. А потым у 1941 г. распачалася другая фаза вайны. Праз Беларусь фронтам праходзілі арміі Вермахта і савецкая. Наколькі гэта страшна, прыгадаю толькі адну лічбу. Чырвоная армія праз трыбунал сама расстраляла больш за 150 тысяч сваіх салдат-так яны адносіліся да людзкога жыцця, такая была павага да асобы чалавека. Гэтая лічба дазваляе таксама зразумець як ставіліся да грамадзянскага насельніцтва. Былі ў Беларусі і партызаны. Адны ваявалі з немцамі і грабілі мірнае насельніцтва, а іншыя пазмагаўшыся з немцамі з неменшым імпэтам пасля супрацьстаўляліся савецкай уладзе. Немагчыма ж было дараваць 250 тыс рэпрэсаваных, дэпартаваных і забітых. Вось такая яна вайна… ці ж можа яна быць справядлівай? Ці можа быць святой? Ці можна ёй ганарыцца? Той, хто не замбіраваны ідэалогіяй, а сам замбіруе іншых, адназначна ведае, што не. Не можа. А таму і праўда пра вайну, якая месціцца ў гістарычных архівах, добра хаваецца ад нас, бо як вядома, архівы зачыненыя. Ці могуць святкаваць перамогу ў вайне народы, якія ахвяраў мелі значна больш чым іх ворагі? На баку антыгітлераўскай кааліцыі мірнага насельніцтва і вайскоўцаў загінула 46 млн, а з боку прыхільнікаў нацысцкай ідэалогіі загінула 17 млн. У Беларусі загінуў кожны трэці… А таму сёння дзень памяці, калі варта ўзгадаць ахвяраў вайны, каб ніколі зноў не паўтарылася, трагедыя вайны. Ціха, спакойна, без гонару… проста ўзгадаць… Можна спытацца , так а чым тады ганарыцца? Асабіста я ганарыўся б нашай краінай, каб тыя мільёны якія выдаткавалі на парад, мы б прызначалі на ахову здароўя. А так атрымоўваецца, грошы на медычныя маскі сабіраем у скарбонку ў касцёлах і на ўсялякі іншы спосаб, бо грашэй няма... Вось дзіўна, на парад і вайсковую зброю, каб забіваць жыццё, грошы ёсць, а каб выратаваць яго – няма. Вось такі парад… А ўсім тым, хто думае, што можа сёння адмаўчацца ў непросты час, я зацытую думку нямецкіх біскупаў ,якія напісалі «Слова да 75-годдзя заканчэнне Другой Сусветнай Вайны»