Агульнае дабро – пірог які немагчыма падзяліць на кавалкі.
Так, як кожны чалавек імкнецца стаць шчаслівым, так жыццё кожнага скіравана на дасягненне ўсё большага дабра.
І вось у трактаванні гэтага дабра і крыецца корань вырашэння ўсіх праблем, а калі хочаце, то і грамадска-палітычнага крызісу ў Беларусі.
Бо не ўсё, што нам падаецца дабром, насамрэч ёсць дабром для нас. А дабро прыватнае мае быць падпарадкавана дабру агульнаму. Апошняе ж і “з’яўляецца гарантам дабра асобы”. (КСВК 61).
Агульнае дабро прыярытэтна ў адносінах да індывідуальнага, бо “чалавечая асоба па сваёй сутнасці з’яўляецца грамадскай істотай” (КСВК 149). Чалавек не можа быць шчаслівы сам па сабе, для шчасця чалавеку патрэбны іншы чалавек, і ў клопаце пра дабро, якое імкнецца здабыць, не можа кіравацца інтарэсам толькі індывідуальным але павінен мець на думцы і дабро агульнае. У гэтым і будзе яго дабро асабістае.
Касцёл кажа, што дабро агульнае наогул ёсць мэтай грамадства і прычынай яго існавання. (пар. КСВК 165).
Сацыяльнае Вучэнне Касцёла каштоўнасць агульнага дабра ўспрымае як адзін з трох галоўных прынцыпаў навучання (КСВК 164-184) разам з субсідыярнасцю і салідарнасцю.
Пра прынцып салідарнасці я разважаў ў відэа 👍 #Салідарнасць па-беларуску. Каін не беларус.| #Костёл и политика. #проповедь.👍 https://youtu.be/Jfgny6frRQg 👍
Паняцце "агульнае дабро" Касцёл бачыць шырэй, чым толькі сацыяльна-эканамічны дабрабыт. Інакш бы яно не адрознівалася ад нашых беларускіх паняццяў так званых “каштоўнасцяў” такіх як “стабільнасць" і славутыя “чарка і шкварка". Агульнае дабро – гэта не пірог, ад якога можна ўрваць свой кавалак і быць шчаслівым. Агульнае дабро – непадзельнае. Яно “не проста сума прыватных дабротаў… Будучы дабром усіх і кожнага, яно з’яўляецца і застаецца агульным, паколькі яно непадзельнае і толькі разам можна яго дасягнуць, павялічыць і захаваць, у тым ліку і на будучае". (КСВК 164)
Сёння можна казаць пра духоўны рост беларускага грамадства. Адбываюцца перамены і беларусы адмаўляюцца задавальняцца толькі ранейшымі дабротамі матэрыяльнымі, бо ім не хапае больш важных рэчаў у пошуках свайго дабра для шчасця. Ёсць запатрабаванне на праўду, свабоду, справядлівасць.
Такі падыход у пошуках агульнага дабра абсалютна не новы. Касцёл сцвярджае, што сам прынцып агульнага дабра вынікае перш за ўсё “з годнасці, адзінства і роўнасці ўсіх людзей” (КСВК 164). Маральны аспект тут прысутнічае таксама.
Да таго ж, ніяк нельга думаць, што агульнае дабро грамадства і ёсць самамэтай грамадства, бо “яно мае каштоўнасць настолькі, наколькі суадносіцца з рэалізацыяй канчатковых мэт асобы і з універсальным агульным дабром усяго стварэння" (КСВК 170)
Ёсць хрысціяне, якія ў пошуках дабра, трактуючы Евангелле, трапляюць у розныя крайнасці. Адны трымаюцца прынцыпа “хаты с краю", каб пазбегнуць якога кольвечы ўціску з боку ўлады, іншыя церпяць уціск і нічога не робяць Божага, каб змяніць сваю сітуацыю, трымаючыся прынцыпа “Христос терпел и нам велел". Апошняе сфармуляванне, як мне здаецца, прыдумалі тыя, хто самі не вераць у Бога, дзеля таго, каб мець несправядлівую ўладу над тымі, хто мае веру. Ва ўсялякім выпадку, першы і другі прынцып гэта адыход ад гармоніі праўды.
Апостал Павел, тлумачачы сутснасць практычнай веры ў вымярэнні зносінаў з іншымі людзьмі, кажа:
“Бо не пра тое гаворка, каб вы рабілі палёгку іншым, а сябе пакідалі ва ўціску, але каб была роўнасць.” (2 Кар 8, 13)
Прынцып роўнасці, агучаны Апосталам, не перакрэсьлівае справядлівасці, так, як тое было ў Савецкім Саюзе. Там, каб была роўнасць, усіх рабілі беднымі, змагаючыся з багатымі. Падобная, хоць і мадэфікаваная мадэль развіцця грамадства, апошнія чвэрць стагоддзя стасавалася і ў Беларусі. Даваўся бедны мінімум для ўсіх, каб багатымі маглі станавіцца толькі абраныя.
Канешне, не пра такую роўнасць гаварыў Апостал. Але пра роўнасць шанцаў у карыстанні з агульнага дабра: “каб была роўнасць, як напісана: хто сабраў шмат, не меў лішку; і хто — мала, не меў нястачы.” (2 Кар 8,15)
Хтосьці разважае над гэтымі мудрымі словамі і думае: гучыць яно, канешне, прыгожа, але ці магчыма гэта ў ажыццяўленні сярод грэшных людзей? Так вось, я скажу так. Як не верыш у магчымасць рэалізацыі прынцыпаў, узятых з Божага Слова, то і веруючым сябе не называй. А я, як веру ў Хрыста, які ажывіў памерлую дачку Яіра, то веру і словам Ісуса, якія Ён сказаў напярэдадні самаму Яіру: “Не бойся, толькі вер!” (Мк 5,36)
А таму, прызнаю магчымасць будаваць лепшае грамадства, кіруючыся прынцыпам агульнага дабра.