Шырокае выкарыстанне ў ВКЛ беларускай мовы нікога не дзівіць, бо яна была дзяржаўнаю. Але і потым, у часы паланізацыі і русіфікацыі, беларуская мова працягвала заваёўваць усё новыя прасторы. Чаму? https://belsat.eu/?p=1709835
У Беларусі шмат балцкіх тапонімаў. Гэта сведчаць пра тое, што славяне каланізавалі гэтыя тэрыторыі, а мясцовых жыхароў-балтаў асімілявалі. Але паралельна ішоў працэс экспансіі адной толькі мовы, калі неславяне засвойвалі славянскую мову. Такім чынам кантактная зона, зона на сутыку беларускага і літоўскага этнічных масіваў, перамяшчалася ў паўночна-заходнім кірунку. І працэс гэты не прыпыніўся з заняпадам Вялікага Княства Літоўскага.
Гісторыкі губляюцца ў здагадках, чаму ва ўмовах паланізацыі ці русіфікацыі сяляне-балты пераходзілі менавіта не беларускую мову. Гэты працэс прыводзіў да такіх сумесяў, калі этнічныя літоўцы гавораць па-беларуску, але праз сваю "польскую веру", каталіцызм, лічаць сябе палякамі.
Экспансія беларускай мовы ў XVIII–XIX ст. без перабольшання – загадка беларускай гісторыі. Чаму яна адбывалася, калі гэтая мова ўжо не была ані дзяржаўнаю, ані прэстыжнаю? Калі пачаўся, як развіваўся і ці працягваецца сёння працэс моўнай экспансіі? Як выглядае сітуацыя з этнічнымі меншасцямі на польска-літоўска-беларускім памежжы? Пра гэта пагавораць гісторыкі Ян Лялевіч і Аляксандр Краўцэвіч.
У гэтым выданні праграмы #Загадкі_беларускай_гісторыі :
00:00 Уступ
01:26 Самаідэнтыфікацыя жыхароў паўночна-заходняга памежжа
02:54 Славяне рушылі на землі балтаў
03:43 Вялікае перасяленне народаў
05:16 Што сведчыць пра прысутнасць балтамоўных жыхароў?
07:09 Як далёка зайшла славянізацыя?
07:54 "Польская вера" як чыннік паланізацыі
09:05 Чысцюткая мова Купалы ў палякаў з Літвы
10:23 Ці асімілююцца беларусы ў Літве і Польшчы?
11:37 Ці падтрымлівае Беларусь беларускую культуру за мяжой?
13:54 Загадка экспансіі беларускай мовы
Калаж з фота: tops.gpk.gov.by
Нашая старонка – https://belsat.eu/
Расклад новых выданняў – https://belsat.eu/schedule
Па ўсіх пытаннях –
[email protected]
Падпішыся на нашыя каналы
BELSAT NEWS – https://goo.gl/fe2Lw9
ВОТ ТАК – http://goo.gl/Kra6Qf
БЕЛСАТ LIFE – https://goo.gl/qSjU7a
БЕЛСАТ ГІСТОРЫЯ – https://goo.gl/cfiYTj
БЕЛСАТ МУЗЫКА – https://goo.gl/NDB5oB
ЖЭСТАЧАЙШЫ МУЛЬТ – https://goo.gl/obVGMH
BIEŁSAT PO POLSKU – https://goo.gl/4LdFdG
BELSAT IN ENGLISH – https://goo.gl/mtBQvM
Далучыся да нас у сацыяльных сетках
Па-беларуску
FACEBOOK – https://goo.gl/nWYVXF
VKONTAKTE – https://goo.gl/vvwJyJ
TELEGRAM – https://goo.gl/jMMQAc
INSTAGRAM – https://goo.gl/Vsuix6
TWITTER – https://goo.gl/CbSrPA
По-русски
INSTAGRAM – https://www.instagram.com/vottaktv/
FACEBOOK – https://www.facebook.com/vot.tak.belsat/
VKONTAKTE – https://vk.com/vottak_belsat
TWITTER – https://goo.gl/J4wpAg
Po polsku
FACEBOOK – https://goo.gl/b7VuoV
TWITTER – https://goo.gl/rmvobb
In english
TWITTER – https://goo.gl/P3H5Qp
#гісторыя_беларусі #беларуская_мова #славяне