Падпісвайцеся на наш сайт, саціяльныя сеткі і Telegram: ► https://bydobry.com/ ► https://www.instagram.com/bydobry/ ► https://vk.com/bydobry ► https://www.facebook.com/bydobry ► https://t.me/bydobryby Сёння мы пашпацыруем па Траскоўшчыне, прыгадаем гісторыю рода Свентажэцкіх, паглядзім, што ж засталося ад будынка млына, а таксама крыху пагаворым пра загадкавы і таямнічы вобраз млынара ў беларускай міфалогіі. Траскоўшчына – гэта невялікая вёсачка, якая пакрысе аджывае свой век. Між тым яшчэ пару стагоддзяў таму жыццё ў Траскоўшчыне віравала – з 18-га стагоддзя Траскоўшчына належала прадстаўнікам буйнога шляхецкага роду Свентажэцкіх. Гэта быў вельмі паважаны род Міншчыны. Яго прадстаўнікі карысталіся такім жа самым гербам “Трубы”, што і Радзівілы. У часы Рэчы Паспалітай Свентажэцкія прадстаўлялі мінскую шляхту ў сейме дзяржавы, ну а ў 19-ым стагоддзі лёс іх быў быў больш чым разнастайны – ад выгнанцаў да мільянераў. Так, колішні ўладальнік Траскоўшчыны Апалінарый Свентажэцкі ў 1863-ім годзе ўзначаліў паўстанцаў Ракаўшчыны і зацята змагаўся супраць царскіх войскаў. Пасля паражэння паўстання ён 13 гадоў пражыў у высылцы ў Сібіры, а пазней напісаў кнігу мемуараў “З успамінаў выгнанца 1863-га года”. Прадстаўнік іншай галіны рода – Міхал Свентажэцкі таксама ўдзельнічаў у паўстанні Каліноўскага. Аднак высылкай пакараны не быў. Дзякуючы гэтаму ён пабудаваў у сваім маёнтку Малінаўшчына пад Маладзечнам буйную вінакурню, якая зрабіла яго мільянерам. Яна існуе і цяпер, як завод Аквадзіў. Траскоўшчына можа пахваліцца сваім вадзяным млынам. Але не простым, а ўнікальным. Справа ў тым, што пабудаваны ён у маўрытанскім стылі, які прыйшоў да нас з далёкай Іспаніі, дзе ўтварыўся, дзякуючы шчыльным культурным кантактам паміж іспанцамі і жыхарамі паўночнай Афрыкі і ўяўляў сабой своеасаблівы мікс заходнееўрапейскіх і арабскіх культурных традыцый. У падобным стылі на Беларусі будавалі сінагогі. Так, у самым цэнтры Мінска знаходзіцца будынак колішняй вялікай харальнай сінагогі, што была пабудаваная ў 1906-ым годзе. Цяпер мы яго ведаем, як Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр імя Максіма Горкага. Вадзяны млын у падобным стылі – з’ява для Беларусі адзінкавая, і яго рэшткі знаходзяцца якраз такі ў вёсцы Траскоўшчына. Млынары заўжды лічыліся на Беларусі вельмі заможнымі – ад кожнага меху мукі яны бралі свой працэнт. Ён мог быць розны – і мог дасягаць і чвэрці ад усяго аб’ёму перамолатага збожжа. Таму па Беларусі з даўніх часоў існавала прымаўка: “Млынара карова, дзеўка папова ды аканомава кабыла ніколі галоднымі не хадзілі. Але гэтая заможнасць была звязаная і з немалой рызыкай. Лічылася, што людзі працуюць на млыне толькі ўдзень, а ўначы іх змяняюць чэрці. Вось і даводзілася млынарам забяспечваць добрыя адносіны з нячыстай сілай – сыпаць у ваду муку і зерне, кідаць розныя прысмакі, а ў святочныя дні і гарэлку ліць. Ну а ў якасці дадатковай страхоўкі неабходна было трымаць у гаспадарцы якую-небудзь жывёлу чорнага колеру – хаця б ката. Калі будаваўся новы млын на рацэ, вадзяніку трэба было прынесці ў якасці ахвяры якую-небудзь жывую істоту. Хаця б курыцу. Бо калі гэтага не зрабіць, то пакрыўджаны дух ракі мог зацягнуць у ваду самога млынара. Згодна з паданнямі, найбольш эфектыўнай была менавіта чалавечая ахвяра. Таму хадзілі па Беларусі страшныя гісторыі пра тое, як млынары запрашалі вандроўнікаў да сябе, шчодра частавалі, а ўначы раптоўна тапілі ў віры. Такая яна беларуская міфалогія. Сяброўскія адносіны з нячыстай сілай забяспечвалі млынарам устойлівую рэпутацыю на вёсцы. Іх паважалі і баяліся. Пасварыцца з млынаром лічылася ідэяй абсалютна няўдалай, бо пасля гэтага з чалавекам пачыналі адбывацца самыя розныя беды і няшчасці. Існуе меркаванне, што ў некаторых вёсках на Беларусі было прынята класці жорны на магілу млынара. Каб той і пасля смерці заставаўся побач з сімвалам улюбёнай прафесіі. Сёння гэтая традыцыя атрымала працяг. І, напрыклад, на магіле народнага паэта Беларусі – Рыгора Барадуліна былі таксама ўсталяваныя жорны як сімвал урадлівасці, творчасці і чароўных здольнасцяў творцы. Траскаўшчына: Сядзіба Свентажэцкіх, незвычайны млын, паданні | Мінскае наваколле з Лявонам Казаковым на канале "Карані і вытокі" — — — Канал "Карані і вытокі" – это проект Доброго канала из Минска. Добры канал – это площадка, которая объединяет независимых авторов и их помощников, ценящих честную журналистику и желающих внести свой вклад в будущее нашей страны. На Добром канале будет всё: подкасты, статьи, видео – вы обязательно найдёте что-то интересное для себя. Над этим проектом работают прекрасные журналисты, которые по разным причинам ушли с радио и телевидения и хотят освоить новые площадки, новые подходы, все те, кто ищет нового зрителя и новую возможность роста для себя. Это здорово, что мы с вами встретились и теперь сможем быть вместе. #ДобрыКанал #КаранііВытокі #ЛявонКазакоў #ГісторыяБезМежаў #займальнаягісторыя #траскоўшчына #родсвентажэцкіх #радзівіл #гісторыябеларусі #беларусь #гісторыя #мінск #менск