Працягваем нашую вандроўку ў Вялікія Навасёлкі. Спасылка на папярэдні выпуск: https://youtu.be/MAGZSOG64pQ. А сёння час паразмаўляць пра двух, бадай што самых знакамітых прадстаўнікоў шляхецкага рода Кастравіцкіх, кожны з якіх, што цікава, быў больш вядомы не пад сапраўдным іменем, а пад псеўданімам. Я маю на ўвазе славутага беларускага пісьменніка ды паэта пачатку 20-га стагоддзя Каруся Каганца, які, пахаваны ў Вялікіх Навасёлках. А таксама яго стрыечнага пляменніка, які ў той жа час ажыццявіў сапраўдны прарыў у французскай культуры – Гіём Апалінэр. Пра цікавыя гісторыі з жыцця гэтых людзей мы і пагаворым у гэтым выпуску. Карусь Каганец: ягоны лёс нельга назваць простым. Бацька Караль Кастравіцкі за ўдзел у паўстанні Кастуся Каліноўскага быў сасланы ў далёкі сібірскі Табольск, дзе і нарадзіўся ягоны сын Казімір. Яшчэ ў маленстве яму не пашанцавала – ён выпаў з высокага вакна, ад чаго наўсё жыццё займеў невялікі горб. Калі Казіміру было 4 гады, сям’я вярнулася на радзіму, але неўзабаве яе чакала наступнае выпрабаванне – нечакана памёр бацька Караль. Таму Казіміру з самага маленства давялося працаваць, каб дапамагаць сям’і. Пры гэтым хлопец меў вялікія здольнасці – скончыў Менскую гарадскую вучэльню, а таксама спрабаваў вучыцца ў Маскве на скульптара. Але праблемы з грашыма не дазволілі скончыць навучанне. Давялося вяртацца і шукаць працу. Ён вырас патрыётам роднага краю. Нездарма ў якасці сваіх творчых псеўданімаў ён абраў Будзімір ды Карусь Каганец. У тыя гады слова “каганец” азначала невялікі свяцільнік. Сваёй творчасцю ён імкнуўся несці святло свайму народу. Ён пісаў паэзію, прозу, стварыў адну з першых беларускіх п’есаў – камедыю “Модны шляхцюк”, склаў у 1906-ым годзе адзін з першых беларускіх буквароў – “Лемантар альбо першая навука чытання”, і нават распрацаваў свой варыянт беларускага алфавіту. Карусь Каганец распрацоўваў праграму Беларускай Сацыялістычнай Грамады, а ў 1905-ым годзе ўдзельнічаў у Першым сялянскім з’ездзе. Вядома, царскім ўладам гэта надта не падабалася, таму двойчы – ў 1905-ым і 1910-ым гадах яго арыштоўвалі ды змяшчалі ў мінскую турму. Другі раз ён там сядзеў разам з Якубам Коласам. Менавіта падчас апошняга свайго зняволення ён і падхапіў сухоты, ад якіх і памёр 20-га мая 1918-га года. Яму было ўсяго 50 гадоў. Літаральна праз паўгады ў далёкай Францыі ад так званага іспанскага грыпу памёр яго стрыечны пляменнік Вільгельм Кастравіцкі, якога ўвесь Парыж ведаў як Гіёма Апалінэра. Усё жыццё гэтага чалавека нагадвала суцэльную авантуру. Яго маці – Анжаліка Кастравіцкая была дачкой брата Караля Кастравіцкага Міхала Апалінарыя, які пасля паражэння паўстання Каліноўскага быў вымушаны разам з сям’ёй ратавацца ў Італіі. Там яго дачка Анжаліка збегла з дому разам з італьянскім афіцэрам Франчэска д’Эспермонам. Праўда шчаслівага шлюбу не атрымалася. Эксперымент, эпатаж ды містыфікацыя сталі своеасаблівым творчым крэда Вільгельма, які абраў сабе псеўданім Гіём Апалінэр. Ён пісаў белыя вершы, прынцыпова грэбаваў знакамі пунктуацыі, ды і ўвогуле стаў родапачынальнікам новага стыля ў сусветным мастацтве, які атрымаў назву сюрэалізм. Уласна, слова гэтая таксама сам Гіём і прыдумаў. Нечым ён нагадваў Маякоўскага, толькі што з папраўкай на французскую культуру. Нядзіўна, што Апалінэр быў сапраўдная зоркай першай вялічыні ўтагачасным сузор’і парыжскай багемы. Марк Шагал, Жан Както, Луі Арагон ды іншыя знакамітыя творцы былі яго сябрамі ды паплечнікамі. А з Пабла Пікаса Гіёму нават давялося ў турме разам пасядзець па абвінавачванні ў ажыццяўленні самай грандыёзнай еўрапейскай афёры пачатку 20-га стагоддзя – крадзяжы Моны Лізы. Так ці інакш, але ў выніку аказалася, што творцы былі не прычым – карціну выкраў іншы мастак - італьянец Вінчэнца Перуджа. - Падпісвайцеся на наш сайт, сацыяльныя сеткі і Telegram: ► https://bydobry.com/ ► https://www.instagram.com/bydobry/ ► https://vk.com/bydobry ► https://www.facebook.com/bydobry ► https://t.me/bydobryby — — — ❗️ У відэа выкарыстоўваліся кампазіцыі С. Бутоўскага: 🔶 фон Средний 🔶 Through The Times — — — Канал "Карані і вытокі" – гэта праект Добрага канала з Мінска. Добры канал - гэта пляцоўка, якая аб'ядноўвае незалежных аўтараў і іх памочнікаў, якія шануюць сумленную журналістыку і жадаюць ўнесці свой уклад у будучыню нашай краіны. -- Вялікія Навасёлкі-2/ Знакамітыя Кастравіцікія: Карусь Каганец, Гіём Апалінэр (замежныя гісторыі)/ Гісторыя без межаў з Лявонам Казаковым | Карані і вытокі. Вандроўкі па Беларусі. Лявон Казакоў. Добры канал #ДобрыКанал #Караніівытокі #ЛявонКазакоў #ГісторыяБезМежаў #займальнаягісторыябеларусі #гісторыябеларусі #мінскаенаваколле #беларусь