Андрэй Александровіч – аддзін з самых яркіх беларускіх паэтаў 1920-1930-х гадоў. У нас ёсць унікальная магчымасць пачуць жывы голас Андрэя Александровіча і нават пабачыць яго на першай айчыннай гукавой кінахроніцы 1936 г. Справа ў тым, што як раз тады ў Мінску праходзіў III Пленум Саюза савецкіх пісьменнікаў СССР, які было вырашана зафіксаваць для гісторыі. Гэтую справу ўпершыню даручылі Мінскай студыі кінахронікі (рэжысёр Іосіф Шульман). Падчас пасяджэнняў Пленума выступаў і намеснік старшыні Саюзу савецкіх пісьменнікаў БССР – Андрэй Александровіч. Выступаў эмацыйна, натхнёна, як паэт і актор (яшчэ ў ранняй маладосці ён выступаў у хоры Уладзіміра Тэраўскага). Паэт меў незвычайны лёс і пакінуў пасля сябе неадназначную памяць. З аднаго боку, ён быў вельмі таленавітым і пладавітым творцам, эмацыйным выступоўцам, стаў адным з трох заснавальнікаў першага беларускага літаратурнага аб’яднання “Маладняк”. З іншага ж боку, ён скарыстаўся сваім талентам, каб пісаць творчыя даносы на сваіх жа калег-пісьменнікаў, выкрываць іх “нацдэмаўскае” “шкодніцтва”, у выніку чаго многія былі сасланы ці нават расстраляны. Ён шмат зрабіў для русіфікацыі беларускай мовы, прыняў актыўны ўдзел у правядзенні вядомай рэформы беларускага правапісу ў 1933 годзе, а ў далейшым нават узначальваў Інстытут мовы Беларускай акадэміі навук. Усё гэта – выкрыванне “нацдэмаў” і “шкоднікаў”, оды партыйнаму і савецкаму начальству, згода з абмежаваннямі для роднай культуры – не дазволіла яму і самому пазбегнуць рэпрэсій: у 1938 годзе ён быў арыштаваны, аператыўна асуджаны да 15 гадоў лагераў – пакутніцкай працы на Крайняй Поўначы. Яго прыклад сведчыць, што карнікі і ініцыятары рэпрэсій хутка самі становяцца ахвярамі карнай сістэмы. Усё ж трэба лічыць, што Андрэй Александровіч быў таленавітым паэтам, яго крытычныя нападкі на калег мелі мэтай не знішчэнне, а ўдасканаленне ў беларускім літаратурным жыцці. ============================== Андрей Александрович – один из ярчайших белорусских поэтов 1920–30-х годов. У нас есть уникальная возможность услышать живой голос Андрея Александровича и даже увидеть его на первой отечественной звуковой кинохронике 1936 года. Дело в том, что именно тогда в Минске проходил III Пленум Союза советских писателей СССР, который решили записать для истории. Это дело впервые доверили Минской студии кинохроники (режиссер Иосиф Шульман). На пленуме выступил Андрей Александрович, заместитель председателя Союза советских писателей БССР. Выступал эмоционально, вдохновенно, как поэт и актер (в ранней юности он выступал в хоре Владимира Теравского). У поэта была необычная судьба и он оставил после себя неоднозначную память. С одной стороны, он был очень талантливым и плодовитым творцом, эмоциональным оратором, он стал одним из трех учредителей первого белорусского литературного объединения «Молодняк». С другой стороны, он использовал свой талант для написания творческих разоблачений своих коллег-писателей, чтобы выкрывать их «нацдемовское» «вредительство», в результате чего многие были сосланы в лагеря или даже расстреляны. Он много сделал для русификации белорусского языка, принял активное участие в знаменитой реформе белорусской правописания в 1933 году, а позже даже возглавил Институт языка Белорусской академии наук. Все это – разоблачение «нацдемов» и «вредителей», оды партийному и советскому руководству, согласие на ограничения родной культуры – не позволило ему избежать репрессий: в 1938 году он был арестован, скоро приговорен к 15 годам лагерей – мучительного труда на Крайнем Севере. Его пример показывает, что инициаторы репрессий сами быстро становятся жертвами репрессивной системы. Однако следует отметить, что Андрей Александрович был талантливым поэтом, его критические нападки на коллег были направлены не на разрушение и уничтожение, а были задуманы как конструктивная критика для улучшения белорусской литературной жизни.