Дадаць канал

Беларусь на старажытных картах - Леў Казлоў

  • 10.02.2022
  • 899 праглядаў
  • 👍 78
  • 💬 21
9 лютага 2022 г. а 15-й гадзіне – лекцыя “Беларусь на старажытных картах”. Сярод пытанняў: Калі ўпершыню на картах з’яўляюцца беларускія землі? Ці ведаў Пталемей пра Беларусь? Калі з’явіліся першыя карты з тапонімам “Белая Русь”? На падставе чаго тэрыторыі дзяржаў і земляў вылучалі на даўніх картах рознымі колерамі?.. Эксперт – Леў Казлоў, кандыдат гістарычных навук, знакаміты даследчык старажытных беларускіх карт, гісторык, перакладчык; аўтар фундаментальных прац па гісторыі беларускай картаграфіі, складальнік гістарычных атласаў і збораў даўніх карт, аўтар рэканструкцыі шэрагу старажытных крат, атласаў і глобусаў (у Мінскай ратушы, у Нясвіжскім палацы і інш.). Калегі завуць яго “беларускім Меркатарам”, параўноўваючы са знакамітым фламандскім картографам і географам XVI ст. Друкаваныя карты свету з'яўляюцца найбольш універсальным і запатрабаваным прадметам калекцыянавання. Попыт на гэтыя карты маецца не толькі з боку калекцыянераў, але і інвестараў, таму яны асабліва вылучаюцца высокім коштам. Картаграфічны матэрыял апошняй чвэрці 15 − 16 cтагоддзя, створаны паводле "Геаграфіі" Клаўдзія Пталемея. Ужо ў другой палове 16 стагоддзя пталемееўскія карты відавочна адрозніваліся ад больш дакладных новаствораных карт і паступова сталіся кшталту гістарычнага дадатку. З 17 стагоддзя з'яўляецца новая група рэтраспектыўных карт старажытнага свету, пабудаваных у дакладных геаграфічных контурах. Тапаніміка, племянныя назовы пазычаліся з гістарычных крыніц, часам вельмі сумніўных. Мы акцэнтуем увагу на Еўрапейскай Сарматыі (VIII табліца паводле Пталемея). Гэтая група карт звязана з міфічнай рэнесанснай канцэпцыяй паходжання шляхты Польшчы, Літвы, Русі і Украіны ад старадаўняга ваяўнічага народу − сарматаў. У 16−17 стагоддзях сарматызм з яго кодэксам паводзін, у якім гонар і Айчына былі асноўнымі каштоўнасцямі, значна паўплываў на палітыку, культуру і побытавыя з'явы. Карты Вялікага Княства Літоўскага займаюць асаблівае месца ў гісторыі беларускай картаграфіі. Можна вызначыць некалькі этапаў картаграфавання земляў ВКЛ. Пачатак новай картаграфіі, якая пераглядала класічныя пталемееўскія каноны і сярэднявечныя mappae mundi быў пакладзены яшчэ ў сярэдзіне 15 стагоддзя, гэта розныя тыпы карты Мікалая Кузанскага, карты Бернарда Вапоўскага. Другі этап можна азначыць, як "батарыянская эпоха" - упершыню пільны погляд картографа звярнуўся да паўночна-ўсходніх "рускіх" абшараў ВКЛ, на якіх разгарнулася Інфлянцкая вайна (1558-1582), і з гэтых часоў пачынае свой адлік гісторыя вайсковай картаграфіі. У 1603 годзе была скончана праца па падрыхтоўцы новай буйнамаштабнай карты ВКЛ. Радзівілаўская карта ВКЛ, бліскучы помнік усходнееўрапейскай картаграфіі, у разы перасягала ўсё, што было зроблена да гэтага, кіраваліся ёй наступныя амаль 170 год, што выявілася ў шматлікіх спрошчаных перавыданнях. І толькі пра праўленні Станіслава Панятоўскага адбыліся істотныя зрухі ў картаграфічнай справе."Станіславаўская эпоха" адзначана удакладненай карта ВКЛ пач.1770-х гадоў Яна Няпрэцкага, выданнямі Джавані Антоніа Рыцы-Дзаноні.
Катэгорыя: Літаратура

Іншыя відэа з гэтай праграмы