ЛІСТ З-ПАД ШЫБЕНІЦЫ Браты мае, мужыкі родныя. З-пад шыбеніцы маскоўскай прыходзіць мне да вас пісаці, і, можа, раз астатні. Горка пакінуць зямельку родную і цябе, дарагі мой народзе. Грудзі застогнуць, забаліць сэрца, - але не жаль згінуць за тваю праўду. Прымі, народзе, па-шчырасьці маё слова прадсьмертнае, бо яно як з таго сьвету толькі для дабра твайго напісана. Няма ж, браткі, большага шчасьця на гэтым сьвеце, як калі чалавек у галаве мае розум і навуку. Тагды ён толькі магчыме жыці ў багацьці, па праўдзе, тагды ён толькі, памаліўшысь Богу, заслужыць неба, калі збагаціць навукай розум, разаўе сэрца і радню цэлу сэрцам палюбіць. Але як дзень з ноччу ня ходзіць разам, так ня ідзе разам навука праўдзіва зь няволяй маскоўскай. Ды пакуль яна ў нас будзе, у нас нічога ня будзе, ня будзе праўды, багацьця і ніякай навукі, - адно намі, як скацінай, варочаць будуць не для дабра, але на пагібель нашу. Для таго, Народзе, як толькі калі пачуеш, што браты твае з-пад Варшавы б'юцца за праўду і свабоду, тагды і ты не заставайся ззаду, але ўхапіўшы за што зможаш, - за касу, сякеру, - цэлай грамадой ідзі ваяваці за сваё чалавечае і народнае права, за сваю зямлю родную. Бо я табе з-пад шыбеніцы кажу, Народзе, што тагды толькі зажывеш шчасьліва, калі над табою Маскаля ўжо ня будзе. Твой слуга Яська-гаспадар з-пад Вільні. Лідэр беларускай апазыцыі чытае "Ліст з-пад шыбеніцы" Кастуся Каліноўскага на агульнанацыянальнай дыктоўцы-2013.