У сучасных беларусаў, тым больш у немалой колькасці гасцей, горад асацыюецца найбольш з Крэпасцю-героем і другой сусветнай вайной. Зрэдку падштурхоўвае да пэўных разважанняў узрост Брэста - амаль 1000 год. Але гісторыя таго, тысячагадовага гораду так і застаецца на другім плане, калі справа тычыцца музейных экспазіцый, святочных вулічных мерапрыемстваў, турыстычных цікавостак альбо банальнай сувенірнай прадукцыі. Між тым у гісторыі нашай краіны Берасце цягам свайго існавання адыгрывала выключную ролю. Горад першы атрымаў магдэбургскае права сярод сучасных беларускіх гарадоў. У Тагачасным ВКЛ ён саступіў толькі сталіцы - Вільні. У горадзе дзейнічала першая на тэрыторыі Беларусі друкарня, меўся манетны двор. Берасце было буйным рэлігійным цэнтрам. Тут падпісвалася царкоўная унія, што больш чым на 2 стагоддзі аб'яднала на нашых землях каталіцкую і праваслаўную канфесію ў адну царкву, тут жа амаль стагоддзе раней быў закладзены першы кальвінісцкі збор. У Берасцейскім замку нараджаліся сумесныя планы кампаніі Вітаўта і Ягайлы супраць крыжакоў, якія праз год пад Грунвальдам паклалі канец тэўтонскай экспансіі на ўсход. У Берасці праходзілі баярскія Рады і Соймы, горад не аднойчы адчыняў свае брамы каралям і вялікім князям. Сярод асобаў, чый лёс цесна звязаны з горадам можна прыгадаць не адно гучнае імя, сярод якіх старасты Мікалай Радзівіл Чорны і Леў Сапега, выбітныя мысляры свайго часу Казімір Лышчынскі і Апанасій Філіповіч, рэвалюцыянеры Рамуальд Траугутт, Рафал Каліноўскі, Тадэвуш Касцюшка і шмат іншых. Далёка славілася Берасце і сваім знешнім выглядам. Сучаснікі называлі наш горад Ліцвінскай Венецыяй і Брамай Вялікага княства. У лепшыя часы горад налічваў каля 20 храмаў і кляштароў розных канфесій, самую шыкоўную ў ВКЛ сінагогу, ратушу, гандлёвыя палаты, рачны порт. Горад зачароўваў сваіх наведвальнікаў веліччу і хараством. Воляю лёсу гэтаму гораду не знайшлося месцы на зямлі. У 1830-х гадах на старажытных падмурках зруйнаванага гораду паўстала вайсковая фартэцыя імперыі, якая імкнулася грунтоўней замацавацца на новых межах. Горад быў выселены на дзве вярсты на ўсход, і з гэтага часу пачалася ўжо зусім іншая гісторыя.