Безумоўная капітуляцыя нацысцкай Германіі перад саюзнікамі была падпісаная двойчы, другі раз – па патрабаванні савецкага боку. З гэтага часу нарадзіліся дзве даты, калі адзначаць перамогу над нацыстамі – ці то 8 мая (версія ЗША і Брытаніі, якая пашырылася ў еўрапейскай супольнасці), як Дзень памяці і прымірэння, ці то 9 мая, як Дзень Перамогі ў Савецкім Саюзе. Хоць з часу вайны мінула ўжо шмат год, па-ранейшаму яна вызначае гістарычную памяць большай часткі свету, і спрэчкі пра яе паказваюць на незагоеныя раны. І для постсавецкіх краін выбар адной з версій камемарацыі перамогі над нацыстамі таксама выступае як адзін з маркераў цывілізацыйнага выбару – з кім мы адзначаем гэтую дату, ці то з Еўрапейскім Звязам, ці то з Рэспублікай Беларусь і Расейскай Федэрацыяй? Асабліва вострым гэта пытанне стала пасля пачатку паўнавартаснай расейскай агрэсіі ва Украіне, якая таксама мімікрыравала пад “барацьбу з нацызмам” і шмат у чым выкарыстоўвае савецкую сімволіку Вялікай Айчыннай вайны. Але як гэты выбар асэнсаваць для Беларусі? Ці можам мы ставіць гэта пытанне, калі грамадства разарванае на часткі палітычнымі рэпрэсіямі і эміграцыяй? На гэты конт у нашым разважаюць гісторыкі, чальцы нядаўна заснаванага Беларускага інстытута публічнай гісторыі Алесь Смалянчук, Андрэй Радаман, Аляксей Ластоўскі і Павел Церашковіч.