Згодна з апошнімі вынікамі сацыялагічнага даследвання, праведзеннага Chatham House, топавымі праблемамамі беларускага грамадства ёсць рост коштаў і нізкія заробкі - амаль усе беларусы ў 97 і 98 адсотках, вядома, традыцыйна без трох адсоткаў, прызналі іх важнымі, а больш траціны апытаных адказалі, што яны самыя важныя. Канешне, немагчыма не пагадзіцца, што агучаныя праблемы сапраўды важныя, бо тычацца задавольвання фундаментальных патрэбаў чалавека, такіх як насычэнне голаду і забяспячэння месца для жылля.
Пры ўмовах, што мы насамрэч правільна выбудоўваем іерархічную лесвіцу каштоўнасцяў і, адпаведна, праблемаў, праецыруючы гэтая пытанні на мову Евангелля, можна было б назваць нас, беларусаў, шчаслівымі.
Бо Хрыстос кажа: "Шчаслівыя ўбогія духам, бо ваша ёсць Валадарства Божае. Шчаслівыя, якія цяпер галадаеце, бо насычаны будзеце." (Лк 6, 21 )
А калі мы у першую чаргу церпім з-за такіх праблемаў то можа і мы шчаслівыя?
Аднак, ці сапраўды ў вачах Божага Сына мы з’яўляемся блаславёнымі, гэта канешне пытанне адкрытае. Бо не цяжка здагадацца, што ў тым жа апытанні клопат пра такія каштоўнасці, як права на свабоду думкі ды жыццё ў згодзе і любві паміж варожа настаўленымі да сябе рознымі групамі грамадства, калі і не адыходзяць на другі план, то адназначна не ёсць топавымі.
Ну і канешне, праблема правоў чалавека і звязаныя з імі праблемы рэлігійнага жыцця, як і каштошнасці праўды і справядлівасці, якія з’яўляюцца асновай Валадарства Божага, не займаюць мейсца на вяршыні піраміды беларускіх праблемаў.
Інакш кажучы, з іерархіяй каштоўнасцяў у нас далёка яшчэ не ўсё ўпарадку.
І словы Хрыста "Шукайце найперш Валадарства Божага і справядлівасці Ягонай, а ўсё дадасца вам" (Мц 6,33), гэта не пра нас, не пра беларусаў. Або наадварот: гэты заклік актуальны акурат для нас, бо пакуль каштоўнасці матэрыяльныя ў нас больш прэарытэтныя за духоўныя.
Насамрэч я не хачу сказаць, што ў нас у Беларусі росквіт дабрабыту і фінансавыя цяжкасці гэта не праблема. Вядома, па ўзроўню жыцця мы даўно адсталі ад усіх нашых суседзяў. Разам з тым, пакуль у навінах не чытаем аб смерцях, прычынай каторых ёсць цялесны голад. А вось аб смерцях з прычыны голаду духоўнага, калі чалавек гіне з-за таго, што ўздумаў даказаць праўду, знайсці справядлівасць, чуваць усё часцей.
Але ў вачах большасці беларусаў гэта не ёсць топавая праблема.
Думаю, такая сітуацыя, калі безперапынку клапоцішся пра свой матэрыяльны дастатак, а ўвыніку і так нізкі заробак пазастаецца самай гарачай праблемай, параўнальна да праклёну пра які кажа Слова Божае.
Прарок Ерамія ў (Ер 17, 5-8), пераказваючы словы ад Госпада, папярэджвае які чалавек будзе пракляты, а хто будзе блаславёны Госпадам. Пракляцце чакае таго, хто спадзяецца на чалавека, а блаславенства таго, хто спадзяецца на Госпада. Падобная думка гучыць і ў Евангеллі з вуснаў Хрыста. З нагорнай казані вынікае, што шчаслівы той, хто клапоціцца перадусім пра духоўнае, або той, хто перш спрабуе насыціць духоўны голад, а не цялесны.
Можна шмат дыскутаваць пра ўзровень нашых праблем, але знаменным ёсць тое, што які час у Беларусі знаходзяцца людзі, якія, прабываючы ў скрайніх сітуацыях, распачынаюць галадоўку. Мэтанакіравана адмаўляюцца есці і піць, каб сярод розных праблемаў грамадства націск паставіць на праблемы нематэрыяльныя. Бо ніхто не трываў галадоўку, каб дамагчыся большага заробку ці таннага хлеба, але дабіваліся праўды і справядлівасці.
За апошнія гады да такой крайней меры прыбегалі Ігар Банцар, Зміцер Фурманаў, Наталля Хершэ, Ігар Лосік і, салідарныя з ім, праваслаўны святар Уладзіслаў Багамольнікаў і дзве студэнткі Белмедуніверсітэта; ды іншыя галадавалі. А цяпер, хрысціянін і філосаў Уладзімір Мацкевіч, які сёння на 12 дзень галадоўкі адмовіўся ад вады…
Тэма галадоўкі заўсёды будзе дыскусійнай з маральнага пункту гледжання. Аднак, галадоўка кожнага з вышэй узгаданых асобаў паказвае, што у свеце ёсць праблемы важнейшыя, чым заробкі і кошты.
Галадоўка Мацкевіча гэта, між іншым, яго крык, яго зварот да ўсяго грамадства аб тым, што трэба мяняць іерархію каштоўнасцяў. Найперш законнасць, праўда, справядлівасць, ну а потым ужо клопат пра "хлеб штодзённы". Найперш варта задаволіць патрэбы духоўныя, а потым Госпад задаволіць і патрэбы матэрыяльныя.
Галадоўка філосафа - гэта яго няўдольная малітва да Госпада, гэта яго вера ў Евангелле: "Шчаслівыя галодныя і прагнучыя справядлівасці, бо яны будуць насычаны." (Мц 5, 6)
Так якія нашыя галоўныя праблемы?
На гэтае пытанне кожны адкажа сам.
Я ж заахвочваю ўсіх, садзейнічаць ва ўсякай магчымай дапамозе патрабуючым, у тым ліку і хрысціяніну Мацкевічу, якога ў турме не можа наведаць пастар з яго канфесіі, бо супольнасць не мае магчымасці афіцыйна быць зарэестраванай.
Ніхто з нас не мае права пакінуць чалавека за кратамі аднаго, калі хочам пазаставацца вернымі Хрысту.
На жаль, усе мы станем значна далей Божага Валадарства, калі дазволім сабе бездзейнічаць тады, калі на нашых вачах будзе паміраць чалавек, якога беззаконна ўтрымліваюць у няволі.