"Прарок і святар бадзяюцца па зямлі нічога не разумеючы…" (Ер 14,18), з горыччу ў сэрцы пісаў пра свае часы  прарок Ерамія. Тыя, хто павінен быў весці народ, самі не разумелі таго, што дзеялася навокал. Падаецца, падобная трагедыя паўтараецца і ў нашыя дні. Голас Царквы ў часе вайны гучыць недастаткова ясна і зразумела. І афіцыйныя заяўленні іерархаў ў адрасатаў усё больш выклікаюць пытанняў, чым уносяць яснасці. Прывяду некалькі прыкладаў з нашага рэлігійнага заблытанага жыцця. Мы, з мэтай ушанавання іконаў Божай Маці, сабралі іх разам і возім па розных каталіцкіх храмах нашай краіны, і, разам з тым, як зневажаецца самая галоўная ікона Бога, якой ёсць чалавек, таго ўпарта не хочам заўважаць. Бо неяк міма нас праходзяць цярпенні тысячы вязняў сумлення, якія сядзяць у турмах рэжыму. Катаванні, судзілішча -  што гэта, як не кпіна з людзкой годнасці і, адпаведна, знеслаўленне вобраза Божага. Асабліва рэзанансна ў такім кантэксце гучаць факты, калі вернікі трымаюць галадоўку з патрабаваннем, каб да іх дапусцілі святара, і, на жаль, не чуваць, каб хтосьці з духавенства трымаў галадоўку, з прычыны не допуску да вернікаў. Калі я цытаваў афіцыйнае вучэнне Касцёла і ўзгадаваў пра права народу на ўзброены супраціў, шмат хто выказваў абурэнне. Крытыкі былі вельмі ўражаныя градусам насілля дапускаемага ў словах святара. Але тыя ж крытыкі абсалютна не ўражваюцца градусам расійскай агрэсіі ва Ўкраіне. А крытыкамі маімі, на жаль, былі нетолькі дзяржаўныя прапагандысты, адзін з каторых пісаў, што далі б яму зброю, то першым бы мяне расстраляў, але ж і тыя, хто называе сябе хрысціянамі.  Мы, як Касцёл, абвяшчаем Валадарства Божае і, адпаведна, заахвочваем рабіць радыкальны выбар на карысць духоўнага жыцця коштам зямнога; а разам з тым няздольныя пад-час вайны, не азіраючыся на ўнутраную палітычную сітуацыю ў краіне, адназначна сказаць, хто тут на баку Бога, а хто - д’ябла. Хто агрэсар і павінен спыніцца, а хто ёсць ахвярай і каму трэба дапамагчы. У апошнім заяўленні ККББ так і не быў названы агрэсар. Як і не было сказана, што фактычна Беларусь стаіць на баку агрэсара. А зло, каб перамагчы, проста неабходна назваць па імені. Інакш, сам пачынаеш служыць таму злу. Праз такі падыход Касцёл на афіцыйным узроўні дэманструе разгубленасць і збоку пачынае ўспрымацца як той, хто не мае здольнасці адрозніць дабро ад зла. Ці можаце ўявіць сабе Майсея, які на размове з Фараонам казаў бы "паміж намі ўзнік канфлікт і кожны з нас павінен спыніцца"; або ўявіце сабе, як прыходзіць пасля Майсей да суайчыннікаў і кажа "усе вашыя праблемы ад таго, што вы жывеце распустна і вырашаць іх трэба найперш у сваім сэрцы".  Безумоўна, не магчыма такое ўявіць. Патрабаванні Майсея перад Фараонам заўсёды гучалі максімальна дакладна і адназначна. Яго словы ясна вызначалі межы дабра і зла.  Адкуль у рыторыцы сучаснага свету, ў тым ліку і ў прамовах некаторых іерархаў, бярэцца мешаніна паняццяў? У які момант словы Оруэла з літаратурнага твору 1984  "Вайна - гэта мір. Свабода - гэта рабства. Незнанне - сіла" перасталі быць толькі словамі з сюррэалістычнага раману, але і адлюстраваннем нашых дзён. Адзіным тлумачэннем такой блытаніны і выбарачнага заўважання зла ёсць тое, што чалавек губляе веру ў Бога. Вера ў Госпада, які ёсць Творцам гісторыі і не перастае дзейнічаць ў жыцці кожнага з нас, знікае. Касцёл перад абліччам вайны не перастае заклікаць да посту і малітвы. Але ж каб так было проста ў змаганні са злом і ад нас не патрабавалася б нічога больш, я думаю, пра гэта мы даведаліся б і са Слоў Божых. У кнізе Другазаконня 26, 4-10 ёсць словы настаўлення народа Майсеем, якія прымушаюць рабіць іншую выснову. Павучанне тычыцца сутнасці паяднання чалавека з Госпадам. Майсей кажа, калі народ прыносіць ахвяры, святар павінен адставіць іх, а  народ павінен вызнаць веру. Ды прыгадаць усё тое, што Бог зрабіў у гісторыі народу. Вызнанне веры ў Госпада, Творцу гісторыі, ёсць проста неабходнасцю ў паяднанні чалавека з Богам. Малітвы, ахвяры, пасты прымаюцца Богам тады, калі чалавек паказвае стоадсоткавы давер да Госпада.  Зрэдчас чую ад вернікаў, як яны кажуць: "мы - занадта малыя людзі, каб неяк паўплываць на злачынную вайну." Некаторыя, нават іерархі, кажуць, што наш Касцёл у Беларусі малы ў параўнанні з праваслаўнай Царквой, каб штосьці сказаць супраць. А я думаю, што гэта абсалютна не так. Малыя людзі гэта тыя, хто распачынае войны, а вось людзі, якія імкнуцца войны завяршыць, гэта вялікія людзі. Касцёл у Беларусі таксама зусім не малы, бо яго веліч не залежыць ад колькасці вернікаў, а толькі ад моцы веры яго чальцоў.  Майсей, настаўляючы народ у вызнаванні веры, нагадваў, як невялікі напачатку народ "стаўся вялікім, магутным і шматлікім". (Дрг 26, 5). Сталася так, бо Госпад зрабіў так. Гэта і ёсць вера, калі давераеш Госпаду на суперак знешнім умовам.  Для завяршэння вайны ў нашым свеце не хапае палітыкаў і духоўных лідэраў, якія б ясна адрознівалі дабро ад зла і бескампрамісна выбіралі дабро, незалежна таго якую б цану прышлося б заплаціць.