"Вера без учынкаў мёртвая", (Як 2, 17) пісаў Апостал Якуб.  Нашыя паводзіны ёсць адлюстраваннем нашай веры, а ўчынкі сваеасаблівым яе індыкатарам. А так як чалавек створаны Богам, дзеля таго каб жыць у супольнасці з іншымі людзьмі, бо "не добра, каб чалавек жыў адзін" (Быц 2,18) таму і нашыя ўчынкі ў зносінах з іншым чалавекам вельмі важныя, а сацыяльны спектр не пазастаецца па-за межамі навучання Касцёла. КСВК агучвае прынцыпы сацыяльнага навучання: #агульнае_дабро, #салідарнасць, субсідыярнасць і #ўдзел. Сярод іх субсідыярнасць, вуснамі папы Пія ХІ ў энцыкліцы Qudragesimo anno, называе асабліва важнай нормай "сацыяльнай філасофіі". (КСВК 186) (https://youtu.be/Jfgny6frRQg 👍тут Салідарнасць па-беларуску. Каін не беларус.| #Костёл и политика. #проповедь👍.) #Субсідыярнасць - слова сухое і цяжкое да вымаўлення, але простае да зразумення. Паняцце субсідыярнасці азначае дапамогу больш развітых грамадскіх супольнасцяў менш развітым. (КСВК 186) Гэтаму прынцыпу, між іншым, адпавядае дапамога дзяржавы розным сацыяльным групам грамадства.  Я доўга збіраўся з думкамі і падбіраў словы, каб распавесці, што гэта за прынцып такі "субсідыярнасць".  Сёння, на прыкладзе беларускіх падзей, актуальных і тых, што адбыліся пару тыдняў таму, зрабіць гэта значна прасцей. Гаворка ідзе аб знішчэнні грамадзянскай супольнасці і грамадскіх арганізацый. А менавіта, пра 48 некамерцыйных грамадскіх арганізацый, якія 23 ліпеня 2021г дзяржаўнай уладай былі зачыненыя. На сённяшні ж дзень, па падліках "Вясны", дарэчы, таксама недзяржаўнай арганізацыі, ўжо ліквідаваных, або тых што знаходзяцца на стадыі ліквідацыі налічваецца 113 недзяржаўных арганізацый. Гэтыя ўсе арганізацыі паўсталі як рэалізацыя ініцыятываў з нізу, і мелі на  мэце несці дапамогу іншым, там, дзе дзяржава па нейкіх прычынах не была прысутнай.  Такім класічным прыкладам з’яўлялася медыяплатформа "Імёны". Чаму з’яўлялася? Бо на сёння СК наклаў арышт на іх рахункі і замарозіў агулам нецэлых 1,5 млн рублёў, якія былі сабраныя для дапамогі патрабуючым беларусам. (тут... 👍https://youtu.be/y5xtUq_FtU4👍 Агульнае дабро - не пірог, які магчыма падзяліць на кавалкі.) Зрэшты, гэта і ёсць ажыццяўленне прынцыпу субсідыярнасці: грамадства праяўляе ініцыятыву, арганізоўваецца і добра спраўляецца ў вырашэнні праблемаў без умешальніцтва дзяржавы. Як гэтыя падзеі і факты можа адчытаць хрысціянін? Бо вядома ацэнка ўсяму даецца намі ў залежнасці ад нашага светапогляду. Напрыклад, Лукашэнка 30 ліпеня заяўляў пра выяўленыя 185 дэструктыўныя арганізацыі, ды сцвярджаў, што яны прадстаўляюць патэнцыйную пагрозу нацыянальнай бяспекі. Уяўляеце, вось гэта тыя самыя ўзгаданыя "Імёны" ( #Имена) якія былі мостам паміж багацейшым і бяднейшым, ці "#МоваНанова", якая вучыла шанаваць Божы дар - матчыную мову, і ёсць небяспека для дзяржавы ў яго ўяўленні. А што ж скажа хрысціянін?  Хрысціянін ва ўсім гэтым бачыць як тыя, хто самі, не маючы прынцыпаў і кіруючыся беззаконнем (мова пра тых каму не да закону), не дазваляе беларусам рабіць тое, што ім загадвае сумленне - дапамагаць патрабуючым. Я б нават сказаў, што ўсе ахвярадаўцы "Імёнаў" - гэта такія, калі не яўныя, то "ананімныя хрысціяне". Яны, калі і рабілі добрую справу без свядомасці рабіць тое ў імя Хрыста, і так рабілі згодна з Божым наказам. А значыць і Хрыстос прыме іх, як за сваіх, бо вера іх была жывой, а іхнія ўчынкі з’яўляюцца на тое непахісным аргументам. Хрысціянін разумее, што ўсе недзяржаўныя арганізацыі і ёсць акурат у грамадстве дэманстрацыяй вернасці прынцыпу субсідыярнасці, трымацца якога заахвочвае Касцёл Каталіцкі.  Інакш кажучы, калі сёння ў Беларусі адбываецца зачыстка грамадзянскай супольнасці і ліквідацыя ўсіх НДА, ад "Брацтва босых пчаляроў" да "Офіса па правах людзей з інваліднасцю", можна казаць, рэжым у Беларусі дзейнічае адназначна супраць Сацыяльнага Вучэння Касцёла. А таму, падтрымліваць такі лад жыцця ёсць не толькі злачынствам па зямных законах, але ж і грахом перад Законам Божым. І напрыканцы, хацелася б задаць рэтарычнае пытанне: ці можа хрысціянін на фоне знішчэння грамадзянскай супольнасці і пахавання ў магілу прынцыпа субсідыярнасці, казаць аб тым, што крызісная сітуацыя ў Беларусі занадта не абмяжоўвае і не перашкаджае ў служэнні Касцёла?  Ведаеце, калі абмяжаваць хрысціянства да комплекса царкоўных абрадаў, якое замкнёнае ў сценах сваіх утульных храмаў і не мае жывой веры, якую можна было б прадэманстраваць свету, то тады так - такому "хрысціянству" ужо нічога не можа замінаць, бо яно мёртвае. Але ж ці не лепш стаць "Царквой без сценаў", але жывой і дзейснай, чым быць царквой, з багатымі храмамі, але, прапаведуючай "мёртвую веру" без учынкаў.