Зап. А. Боганева , Т. Варфаламеева ў 2004 г. ад Павялковай Лідзіі Максімаўны 1929 г. н., прав., мясц., 3 кл., в. Бабічы Чачэрскага р-на Расшыфроўка: Мая баба, ета, што дзевяноста восем гадоў, была здаровая баба, красівая, караністая такая. Пашла замуж. Сталі жыта жаць у жніва — і дзіцёнак малы. Сьвякруха і кажа, Малання яе звалі: “Малань, ідзі у вады у крыніцу, і каня вядзі і дзіцёнка нясі, і буклагу бяры із сабой. Ты буклагу на плячо і каня повад на плячо, а дзіцёнка на етай руцэ будзеш несьць, і вады прынясеш”. Яна пашла. А крыніца была бальшая-бальшая — бык праваліўся калісь. Дак дужа чыста вада стала — і глыбокая, і шырокая такая, яе абгарадзілі, абрубілі... А тут кладкі ляжаць, і ходзюць па етых кладачках ўсі і к крыніцы той, ну і Богу. Ну тады яна ўжо, баба ета, прышла, ага, паклала дзіцёнка: “Пайду ж вады зачэ́рпаю паперад, каня напаю, а дзіцёнак няхай паляжыць”. Узышла на кладкі — к ёй с залатымы пугаўкамы наперад. Ну, яна баба тая стаіць жа ўжо ж, маладая ж ішчэ... Ён і гавора: — Знаеце што? Я абменяюся з вамы на кольцы. — А у яе абручальна кальцо. — А сваё я табе дам, а яе забяру, тваё. Ну ты ж не сапрэсся ж, нада ж ужэ абменяцца. Абмяняліся. Но толькі ён ёй не прыказаў, што глядзі, насі гэта кальцо і не цярай нідзе-нідзе. А калі яно лопне, то с хрэшчыкам і насі на шыі. А ежэлі ты пацяраеш, то табе будзе дужа плоха. Но ён… Дак ён етага ж не сказаў! А яна ету дзевачку первую радзі́ла, і з естай дзевачкай йшла. А к канцу як абмянілась: “І нікому ж не кажы, што абмяняліся”. І дзвіг — і пайшоў. Яна вады набрала, каня папаіла і буклагу набрала. І дамоў іціць. А як наляцелі пчолы, на рой, ляцеў так на каня. Яны б жа зарэзалі каня. Яна дзіцёнка таго ў бок паклала і з буклагі вадой давай ліць. Буклага тая можа літраў дзесяць, можа і пятнаццаць была. Абараніла каня, прывяла. Сьвякруха хвост кінула. Сваю палавінку па[жала]… А дзе яна жала — стаіць. Бо лекалі яны калісь, сьвекрухі. Можа і цяпер ё такія, хто іх знае, нехай… Нежатая стаіць. — А дзе ты так доўга была? — А я была... А пакуль жа... — не прызналася ж. — Пакуль жа ж то тое, то сёе — нічога не прызналася. Ну сталі жыць з хазяінам. Ну во тады ступы былі, таўкачы. У мяне і шчас ступа і таўкач ё. Таўкачамы гэтымы таўклі кукурузу, пшаніцу таўклі на кашу, на суп, проса таўклі, грэчку таўклі, авёс таўклі, абпарывалі таўклі — эта ўсё ў ступе, тады ж мельніц етых так не было. Ну, харашо. Яна як таўкла, так кальцо тое лопнула у яе ад тога таўкача. Яна за тое кальцо, да паклала на вакно. І пацералася. І немнога прайшло, і дзевачка памерла. [Дзевачка была дарослая ці не?] Маленькая шчэ, году не было. Не хварэла, не балела. Як толькі кальцо пацералася, так і дзевачка памерла. [Так а хто то быў?] Ну, дабраходжы ж. [А чаго ён з ёй кольцамі памяняўся?]А ета ён яе ўзьлюбіў. [А маглі жонку з людзей узяць сабе?] Етага я вам не скажу. Я такога і не чула етага нічога. Ілі ён мажэ́ць узяць жонку, ілі ён будзе ў двор хадзіць. А вот узяць не знаю, а ў двор будзе хадзіць. І чула я такое, што дайжа і жылі як хазяін із жонкаю дабраходжыя етыя. Ну і ўсё прыказывалі: штоб на дварэ чыста было, штоб у хаце чыста было, штоб нікаму не жаліліся. Ежэлі дабраходжы палюбя ўжэ каго, то ўжо збыту ёй не дасьць. А хазяін усё раўно не бача, яму не дано бачыць, толькі яна адна знае. Но я етага... [А ён да яе як да жонкі ходзіць?] Да, да, да, да, да. [Так як, яна мае мужыка, а ён да яе ходзіць і ўсё?] Да, а ён жа яго не бача ўсё раўно. Яму не дано бачыць. І яна ж не кажа. Яна як скажа — якое да якое гора будзе, што-небудзь будзе. Не паложана. Ну ета я так чула. Ну я бачыць не бачыла, і мае бабы не расказывалі. [А дабрахожых баяліся?] А дабраходжыя ж, гавораць надзяюць як калісь у старыну былі кіцелі етые ваенные, а пугаўкі ў два рады бліскучыя, і тут рад пугавак. І мая матка пакойніца расказывала. Гавора, вот будзеш іціць і ета у лясу па грыбах і вот там граніцы распаханыя, капалі — яны і цяпер ё — стоўбікі капалі. І вот налу́чана цябе — будзе за табой гнацца, будзеш уцякаць, як толькі дабяжыш да етага да стоўбічка, граніцы, дзе дзеўся. А ты ўжо уцёк.