ЛАЗЬНЯ ПА-БЕЛАМУ Уладзімер Высоцкі. Пераклад Сержука Сокалава-Воюша. Прысьвячаю няўломнаму змагару за Беларусь, вязьню сталінскіх лягяроў, паўстанцу і Грамадзяніну Антону Фурсу, які памёр акурат у часе маёй працы над перакладам. Ув адрозьненьне ад маналожніка песьні спадар Антон быў натурай цэльнай і “профілей сталіна” сабе не нашлёпваў, але вакол яго была процьма такіх асобаў, як гэрой песьні Высоцкага. Дзякуй, дзядзька Антон. Вечная памяць! Жыве Беларусь! На ілюстрацыі Антон Фурс і памятны знак на беразе рэчкі Мана ля вёскі Выежжы Лог, Краснаярскага краю, дзе ў 1967 г. адбываліся здымкі фільма “Гаспадар тайгі” (рас. «Хозяин тайги») і дзе Высоцкі напісаў песьню “Лазьня па-беламу”. Знак усталяваны ў 1996 г. Пара заўвагаў па тэксту пераклада. Месца ў лазьні на якім парацца Беларусы называецца цáпкі. Спадарка, паводле слоўніка Насовіча, а гэта 19 ст. – гаспадыня. Адпаведна памяншальна-ласкальная форма будзе спадарачка – гаспадынька. Радок пра наколку часоў культу асобы можна было, адпаведна памеру, перакласьці як: “І наколка часоў культу Сталіна”. Але... Па-першае, у арыгінале імя Сталіна, як і ймя Марынкі, ўжываецца толькі аднойчы. І гэта трэба захаваць, пагатоў што Марынка – перасанаж наўрад ці менш варты, а Сталіным набрыняўшы ўвесь тэкст твору. Па-другое, Сталін ніколі для мяне асобай ня быў і ня будзе. Лічнасьцю – можа, а асобай – не. Таму ў радку словы “культа лічності” захаваныя наўмысна, як замежны тэрмін. І яшчэ адно, цяпер ужо забытае ў нас, слова: копань, якое азначае выкарчаваныя пні. Дарэчы, у згаданага ўжо Насовіча лазьня па-нашаму называецца яшчэ й голым банкетам. Напалі ты мне лазьню па-беламу – Я ад белага сьвету адвык. Я ўчадзею і мне учадзеламу Пара сьпёкай разьвяжа язык. Напалі мне лазенку, спадарачка, Разагрэю сябе, распалю, І на цапках, пад добрай прапарачкай, Я сумненьні ў сабе загублю. Разамлею я да непублічнасьці, Коўш халоднай і ўсё ў небыцьцёх. І наколка часоў “культу лічносьті” Засінее лявей на грудзёх. Напалі ты мне лазьню па-беламу – Я ад белага сьвету адвык. Я ўчадзею і мне учадзеламу Пара сьпёкай разьвяжа язык. Колькі веры і лесу павалена, Колькі зьведана гора і трас, А лявей на грудзёх – профіль Сталіна, А правей там Марынка анфас. Гэх, за веру я беззапаветную. Колькі год спачываў у раёх! Прамяняў на жыцьцё беспрасьветнае Я бязглуздае глупства свааё. Напалі ты мне лазьню па-беламу – Я ад белага сьвету адвык. Я ўчадзею і мне учадзеламу Пара сьпёкай разьвяжа язык. Не забуду як ранкам пры поўніку Брату крыкнуць пасьпеў: “Падсабі!” І мяне два прыгожых ахоўнікі Пацягнулі з Сыбіру ў Сыбір. А затым ці ў багне ці ля копані Наглытаўшыся сьлёз і сырцу Каля сэрца мы профілі шлёпалі Каб ён выбухі сэрцаў пачуў Напалі ты мне лазьню па-беламу – Я ад белага сьвету адвык. Я ўчадзею і мне учадзеламу Пара сьпёкай разьвяжа язык. Вох трасе ад аповяду спраўнага, Пара ў думкі плыве як дурман. І з туману халоднага даўнага Я нырцую ў гарачы туман. Грукатнулі мне думкі пад цемечкам Як дарэмна таўро я насіў І лупцую бярозавым венічкам Я па спадчыне змрочных часін Напалі ты мне лазьню па-беламу – Каб да белага сьвету прывык. Я ўчадзею і мне учадзеламу Пара сьпёкай разьвяжа язык. Напалі, не палі. Напалі, не палі. Напалі... 1968.