МАЙДАН ЭЎРОПЫ-20 НЯЎЗОР ЗНАЧЫЦЬ НЯГЕГЛЫ, НЕСАМАВІТЫ З Аляксандарам Няўзоравым мы сустракаліся двойчы і абодвы разы ні ён ні я пра гэтыя сустрэчы ня ведалі. Пагатоў, што ён Беларускай паэзіяй не цікавіўся, а я з канца 70-ых гадоў мінулага стагодзьдзя не цікавіўся тэлебачаньнем. Ані савецкім, ані Беларускім. У выніку нічога зьнятага Няўзоравым, нічога створанага ім у тэлепраграмах я ня бачыў, але прозьвішча чуў. Казалі сябры-аднадумцы, казалі ў скрайне нэгатыўным кантэксьце і мне гэтага было цалкам дастаткова. Падумаеш, яшчэ адзін маскоўскі варожы голас! Колькі іх такіх! Мора! У нас свае справы, свая, казаў той, павестка дня, свая барадзьба ў якой не было ніякага месца расейскім прапагандыстам. І вось першая сустрэча. Студзень 1991 году. Вільня. З таго боку вуліцы аточаная савецкімі танкамі і вайскоўцамі тэлевізійная вежа, з гэтага група літоўцаў і нас, Беларусаў – Вінцук Вячорка, Віктар Івашкевіч, Кастусь Войтка. З таго боку невядомы мне Аляксандар Няўзораў, з гэтага невядомы яму я. Магло быць што заўгодна. Рыхтаваліся да горшага, спадзяваліся на лепшае... Другая сустрэча Першая расейска-чачэнская вайна 1994 – 96 гадоў. З таго боку вайны злачынны франтавы журналіст Няўзораў, з гэтага супрацоўнік радыё “Свабода” я. З таго боку антычачэнскія фільмі й матэрыялы, вядомыя мне ў мізэрных, патрэбных для працы аб’ёмах, з гэтага некалькі перакладаў вершаў Алы Дудаевай, пара вершаў салідарнасьці з Ічкерыяй Джахара Дудаева і песьня “Ічкерскае танга”. Адгулялі разам у вайну, Адгулялі разам у ману, Сьцежкамі афганскімі сыйшлі Нашыя браты. Ды ізноў крываваму крамлю Мроіцца пра новую пятлю, Хочацца яму чужой зямлі Там дзе я і ты. А над Бамутам, над Гудэрмэсам, Крывяніць сонца, адбірае спакой – За біжнім плёсам, за дальнім лесам Да Беларусі падаць рукой. Хлопчыкі-салагі на брані У чаканьні сьмерці дзень пры дні. Шкода гэтых стрыжаных галоў, Шкода іх матуль. Трэба жыць і трэба паміраць, Танкі фэдэральныя гараць, І спаўзаюць хлопчыкі далоў Рэшатам ад куль. А над Казаньню, ці над Уфою, Гэткае ж сонца барвяніць спакой – Ня трэба маці сына-гэроя, Жывога сына патрэбна ёй. Я свабодзе ведаю цану, Я пазыкі ворагу вярну, Праз вагонь, нядолю, боль і дым Выйду да свайго Там у нас і здрада і праклён, Толькі наш ліцьвінскі баталён Верне чалавечы вобраз тым, Хто згубіў яго. Каб ад Смаленску і да Бярэсьця – Паўсюль дзе толькі мая зямля, Ня здолеў вораг цянёты плесьці Ў абдымках братняй пятлі крамля. Адгулялі разам у вайну, Адгулялі разам у ману, Радыё “Свабода” “Ічкерскім тангам” не зацікавілася, публічных выступаў не было. Песьня забылася. Погляды на усходнюю тхлань з часам удасканаліліся-скарэктаваліся. У Няўзорава яны зьмяніліся цалкам. Упершыню пачуўшы яго пару гадоў таму, я ацаніў ягоную лёгіку, вобразнасьць, цынічна-саркастычны стыль падачы матэрыяла, глыбокую, лягічную аргумэнтацыю. Нашыя погляды супалі ня 70-80%. Астатнія 20-30% тычацца пытаньняў патрыятызму, гісторыі, культуры цалкам і літаратуры ў прыватнасьці. А днямі прэыдэнт Украіны Уладзімер Зяленскі даў Аляксандру й Лідзіі Няўзоравым украінскае грамадзянства. Які, з гэтай нагоды, падняўся вэрхал! Чаму? Агульна гаворачы, чалавек мае права на памылкі і выпраўленьні. Цывілізавана. З прызнаньнямі й, у разе патрэбы, пакаяньнямі. Але адэптам іншага падыходу гэта не пасуе. Яны пакрыўджаныя. Што ж... Калі нехта зь іншага лягеру напісаў ідэёва варожы, але літаратурна дасканалы верш – мая задача адказаць адэкватна. Змог – малайчына, ня змог – закасай рукавы. У адваротным выпадку – гэта проста звычайная, прымітыўная зайздрасьць. Дакажыце працай, што вы лепшыя і людзі адпішуцца ад ягоных каналаў і ад яго, як я рабіў гэта дзясяткі гадоў. Людзі пачнуць слухаць вас. Вось і ўсё. Менавіта таму, даруйце, мушу ісьці працаваць, бо, як мне здаецца, яшчэ прайграю некаторым ворагам па пяру. Слава Ўкраіне! Жыве Беларусь!