ПАРОЛЬ ПАЛЯНИЦЯ Паручнік Галіцын. Упершыню фрагмэнт гэтай песьні я пачуў напрыканцы 70-ых гадоў мінулага стагодзьдзя ў Наваполацку. Тады у нашую сяброўскую кампанію завітаў хлопец зь гітарай. На той час ён ведаў тры славутыя акорды пад якія сьпявалася ўсё. Я ведаў чатыры. Паказаў. Ён хітнуў галавой, маўляў, добра і засьпяваў: “Раздайце патроны, паручык Галіцкій, ла-ла-ла-ла-ла-ла, ла-ла-ла-ла-ла”. Гэты Галіцкі рэзануў слых. Я зразумеў, як трэба, але папраўляць не захацеў. Праз які дзясятак гадоў той хлопец стаў адным з найлепшых рок-музыкаў магутнай Полацка-Наваполацкай рок-тусоўкі. Гітарыста, аранжыроўшчык, вакаліста. Ягоная заўчасная сьмерць была сапраўднай трагэдыяй для тагачаснага музычнага сьвету нашага места. А я так і застаўся неда-музыкам з тымі самымі акордамі, але са сваімі тэкстамі. Ды, вернемся да песьні. У часе развалу СССР яна раптам выплыла на паверхню такім гімнам-сымболем расейскай белагвардзейшчыны й адначасна дэманстрацыяй антысавецкай сьмеласьці, хаця саваетаў на той час ужо не было. Найменш дзясятак асмялеўшых раптам сьпевакоў кінуліся выконваць яе, яшчэ нядаўна рэпрэсаваную, вядомую раней хіба што зь дзе-якіх на-паў легальных запісаў. Так песьня набыла сваю біяграфію ў якой ніколі ня быў запоўнены асноўны радок: аўтарства. Чыя музыка? Чый тэкст? Пакуль расейцы спрачаліся – украінцы адказалі: музыка й тэкст Міколы Матолы. Песьня “Друже ковалю”, напісаная ў 1949 годзе. Гэткім чынам расейцы проста зьмянілі тэкст на свой, забыўшыся пазначыць адкуль музыка. Такое бывае. Скажы чыя музыка і ўсё нармалёва. Не. Прамаўчалі. Значыць скралі. Я некалькі разоў па-свойму псаваў гэтую песьню. Былі ў ёй радкі: “паручнік Галіцын, Сініцын і Сьпіцын ідуць на Царыцын і ім весяло”... Быў ў ёй трубач Лукашэнка, быў паручнік Мядзьведзеў ды заставаўся нязьменны Галіцын – здрадны нашчадак Беларускіх князёў. Сёньня ж у мяне ёсьць яшчэ адзін, новы варыянт. Гэткім чынам, музыка Міколы Матолы, словы пераважна мае. За соднямі содні палаюць вачніцы, Гарыць-падгарае сусьвет маскаля. Стаіўшы у сэрцы пароль паляныця, Чакае на волю Данская Зямля. Як хлопца дзяўчына, як матухна сына, Мінаюць-бягуць за гадамі гады. Ад болю да болю жыла Украіна У рэчышчы Дону і ў плынях вады. Русьня налілася і гарай, і злобай, І страхам, і болем, і ў жаху дрыжыць. На гной-перагной разматала вантробы, І страшна ёй выжыць, і моташна жыць. Па-людзку ня могуць ні ўцёкаў ні драла, Сваіх прадаюць і ня чуюць віны. Бягуць ахвіцэры, маўчаць генералы, Гніюць шарагоўцы... крычаць груганы. Над звольненым Донам прастуем швадронам, Швадронам дзе гонар і слова закон, І жоўта-блакітны лунае над Донам, Як колісь да сёньня, да сёньня спакон. Хай нелюдзі зьнікнуць, на радасьць паразам, На пронце і ў тыле, чужынцам на зло. Бо я, Беларус, з украінцамі разам За нашу і вашу, што б там ні было. 21-30 лістапада 2022 г.