Публічная лекцыя дырэктара Даследчага цэнтра ІПМ, эканаміса Аляксандра Чубрыка "Беларускія пошукі росту, альбо Эканоміка паводле Эклезіяста" - з цыклу публічных лекцый "Urbi et Orbi", якія ладзіць Лятучы ўніверсітэт (http://fly-uni.org). Пошукі крыніц росту - галоўная задача "сапраўдных эканамістаў". Сміт вывучаў прычыны і прыроду багацця народаў. Пасля Вялікай дэпрэсіі адны эканамісты прапаноўвалі дзяржаве актыўна стымуляваць эканоміку, другія - баранілі прынцыпы вольнага рынку, але мэта ўва ўсіх была адна: рост. Пазней дзеля таго, каб "зрабіць бедныя страны багатымі", паўсталі цэлыя арганізацыі. Ці варта казаць, што Беларусь у сваіх пошуках не вынайшла ўласны шлях, але прайшла сцяжынамі іншых? Шлях Беларусі ад 2000 году можна падаць наступным чынам. Перш мы прайшлі праз часы, калі асновай росту былі інвэстыцыі. Хаця гэта больш правільна было б назваць "паўставаннем новых будынкаў", бо вытворчыя інвэстыцыі тады адыгрывалі другасную ролю. Тады (прыкладна 2006-2007 гады) да апірышча на інвестыцыі дадаўся пошук крыніц іх фінансавання. Маўляў, колькі нам трэба? Ага. Вось прададзім трохі дзяржаўнай маёмасці, пазычым і будзе чым фінансаваць рост. Гэты шлях вельмі хутка прывёў краіну да першага крызісу (2009 год). Тут ужо дадаўся апошні складнік нашых пошукаў: стабілізацыйныя крэдыты. І стэнд-бай МВФ, і пазыка Сусветнага банку (невялікая), і пазнейшы крэдыт Антыкрызіснага фонду мелі пэўныя патрабаванні наконт рэформ. Пасля кароткага ўздыму эканоміку напаткаў чарговы - глыбейшы - крызіс 2011 году. Потым - пэўная лібэралізацыя, за якой - чарговы пошук вонкавых крыніц фінансаваання росту ды абвестка мадэрнізацыі (= інвэстыцыяў) "новай" панацэяй. І... кола замкнулася. Мадэлі і тэорыі, якія ляжаць у аснове нашых пошукаў росту, даўно прызнаны акадэмічнай навукай неадпаведнымі базавым прынцыпам эканомікі як сацыяльнай навукі: яны не ўлічваюць, якім чынам людзі рэагуюць на стымулы. Пра гэта грунтоўна і дасціпна напісаў амэрыканскі эканаміст Уільям Істэрлі ў сваім даўнім артыкуле 1998 года (ды хіба адно ён!). Але мы чамусьці чарговы раз абціраем павуцінне з выкапнёвых ідэй і рушым па коле - заганным. Адзінае, куды гэты рух нас паступова скіроўвае, - гэта "пастка беднасці". Цікавіць выйсце з гэтае пасткі? Лекцыя "Беларускія пошукі росту, альбо Эканоміка паводле Эклезіяста" з цыклу публічных лекцый "Urbi et Orbi", якія арганізуе Лятучы ўніверсітэт, адбылася 30 траўня 2013 года. Гл. усе публічныя лекцыі: http://www.youtube.com/playlist?list=PL280D25954059FB75