Падпісвайцеся на наш сайт, саціяльныя сеткі і Telegram: ► https://bydobry.com/ ► https://www.instagram.com/bydobry/ ► https://vk.com/bydobry ► https://www.facebook.com/bydobry ► https://t.me/bydobryby Вілейшчына надзіва багатая на самыя розныя помнікі даўніны. І пачнем мы знаёмства з ёй з невялікай вёскі Старынкі, якая знаходзіцца прыблізна ў 60-ці кіламетрах на поўнач ад беларускай сталіцы. Назва гэтай вёскі як бы намякае на багатую і цікавую гісторыю. І, паверце, яна вас не расчаруе. І сёння мы пагаворым пра яе самыя цікавыя моманты, а менавіта пра тое, чаму ж ў 17-ым стагоддзі Старынкі мелі міжнародную вядомасць, пашукаем месца, дзе, згодна з паданнямі схаванае золата Напалеона, а таксама паглядзім на галоўную архітэктурную адметнасць гэтай вёскі – рэшткі старадаўняй шляхецкай сядзібы. Упершыню на старонках дакументаў Старынкі з’яўляюцца ў 1582-ім годзе як мястэчка ва ўладанні троцкага ваяводы Стэфана Збаражскага. Але ўскосныя дадзеныя сведчаць пра тое, што яшчэ ў 1540-ым годзе ў Старынках жыла пані ваяводзіна віленская Эльжбета Радзівіл, таму афіцыйны ўзрост гэтай вёскі лічба даволі адносная. Да таго ж людзі маглі тут жыць і нашмат раней, бо само слова старынка раней было звязанае яшчэ з самым старажытным відам земляробства – падсечна-агнявым альбо лядным. Яго схема была даволі простая: ўчастак лесу выкарчоўвалі ды выпальвалі, тым самым рабілі прыгодным пад ворыва. Попел ішоў у якасці ўгнаення, таму на працягу некалькіх гадоў зямля была багатай і давала добрыя ўраджаі. Ужо напрыканцы 16-га стагоддзя тут была не проста вёска, а цэлае мястэчка, у якім праводзіліся рэгулярныя кірмашы. Дзякуючы гэтаму Старынкі ў 17-ым стагоддзі трапілі на бадай што самыя вядомыя тагачасныя карты Вялікага княства Літоўскага. Першай з іх была так званая Радзівілаўская карта, якая была створаная ў 1613-ым годзе ў Нясвіжы славутым беларускім тагачасным мастаком ды гравёрам Томашам Макоўскім. Цалкам ня выключана, што працу Макоўскага выкарыстоўваў і славуты французскі гісторык, прыдворны картограф французскага двара, асабісты настаўнік Людавіка 13-га і Людавіка 14-га, Нікаля Сансон, які ў 1665-ым годзе выдаў свой славуты Атлас, на старонках якога знайшлося месца і мястэчку Старынкі. Напрыканцы 17-га стагоддзя Старынкі знаходзіліся ва ўладанні гетмана польнага ВКЛ Казіміра Яна Сапегі, крыху пазней мястэчка перайшло да шляхцічаў Савіцкіх, ну а ў 1723-ім годзе яго набыў смаленскі гараднічы Казімір Багдановіч герба Багорыя. Няхай вас не бянтэжыць яго смаленская пасада. На справе гэта быў прадстаўнік вельмі вядомага шляхецкага рода Міншчыны. Толькі ў наваколлі Вілейкі яго прадстаўнікі ў 18-ым – 19-ым стагоддзі мелі больш за дзясятак маёнткаў. Зрэшты пра гісторыю Багдановічаў мы паразмаўляем больш падрабязна ў наступным пункце нашай вандроўкі, які знаходзіцца ўсяго ў пары кіламетраў адсюль – вёсцы Абадоўцы, дзе знаходзіўся палацава-паркавы комплекс гэтага рода. Наступны цікавы эпізод з гісторыі гэтага населенага пункта звязаны з вайной 1812-га года. У лістападзе 1812-га года адступаючыя войскі французаў спалілі царкву ў Старынках, а таксама згодна з мясцовымі паданнямі прыхавалі частку свайго залатога запасу ў мясцовым балоце. Але галоўны гістарычны помнік гэтай вёскі – шляхецкая сядзіба, якую прынята звязваць з родам Багдановічаў. Увогуле, сядзіба разам з паркам на гэтым месцы знаходзіліся і пры ранейшых уладальніках мястэчка. Але яна была драўляная, і напрыканцы 19-га стагоддзя згарэла пры загадкавых абставінах. Хадзілі чуткі, што яе падапліў сам гаспадар, моцна пасварыўшыся з жонкай. Неўзабаве сядзіба была грунтоўна адбудавана ў камяні, і, як бачыце пакуль што не разбураецца нягледзячы на неспрыяльныя для яе ўмовы. Што цікава, ў гэтым доме Багдановічы так па факце і не жылі. Іх галоўная рэзідэнцыя знаходзілася ў вёсцы Абадоўцы, ну а ў гэтай сядзібе жылі працаўнікі маёнтка. Апошнім гаспадаром гэтай сядзібы быў Мечыслаў Багдановіч, які ёй валодаў да пачатку Другой сусветнай вайны ў верасні 1939-га года. Далейшы ж яе лёс даволі сумны. Будынак здолеў перажыць ваеннае ліхалецце, але пасля застаўся па факце нікому не патрэбным, і вось ужо не адно дзеяцігоддзе паступова разбураецца. Хочацца спадзявацца, што ён усё ж такі знойдзе свайго будучага гаспадара, які здолее захаваць гэты выдатны помнік архітэктуры. --- ❗️ У відэа выкарыстоўваліся кампазіцыі С.Бутовского: 🔶 фон Средний 🔶 Mountain Village 🔶 Legends That Stones Can Tell — — — Канал "Карані і вытокі" – это проект Добрага канала из Минска. Добры канал – это площадка, которая объединяет независимых авторов и их помощников, ценящих честную журналистику и желающих внести свой вклад в будущее нашей страны. Вілейшчына, ч. 1: Вёска Старынкі – Сапегі, Радзівілы, золата Напалеона і сядзіба Багдановічаў. Гісторыя без межаў, Лявон Казакоў на канале Карані і вытокі — Добры канал #ДобрыКанал #Карані і вытокі #ЛявонКазакоў #ГісторыяБезМежаў #займальнаягісторыя #вілейшчына #вілейка #радзівіл #сапега #гісторыябеларусі