Падпісвайцеся на наш сайт, сацыяльныя сеткі і Telegram: ► https://bydobry.com/ ► https://www.instagram.com/bydobry/ ► https://vk.com/bydobry ► https://www.facebook.com/bydobry ► https://t.me/bydobryby Мядзель з’яўляецца самым паўночным раённым цэнтрам Мінскай вобласці. Гэты горад уяўляе сабою быццам бы вароты ў Нарачанскі край. Таму нядзіўна, што распачынаем мы знаёмства з гэтымі мясцінамі менавіта з яго. Таму сёння вы даведаецеся пра тое, чаму ж горад Мядзель у наш час знаходзіцца ў некалькіх кіламетрах ад аднайменнага возера, што адрознівала ў Сярэднявеччы Стары Мядзель ад Новага. Горад Мядзель раскінуўся на беразе маляўнічага возера Мястра. Але ў некалькіх кіламетрах на поўнач ад яго знаходзіцца возера Мядзель і лагічна было б меркаваць, што гэтыя два геаграфічныя пункты раней былі цесна звязаны паміж сабою. Назва Мядзель бярэ свой пачатак з балцкага слова medinis, якое азначала “драўляны” ці “лясны”. Паступова на беразе возера пад аховай крэпасці на востраве ўзнік горад. У афіцыйных дакументах Мядзель упершыню прыгадваецца пад 1324-ым годам, у лісце вялікага князя Літоўскага Гедыміна да рыжскага арцыбіскупа. У ім Гедымін скардзіўся на напад крыжакаў, якія спрабавалі захапіць мядзельскую крэпасць, але так і не здолелі. У другой палове 14-га стагоддзя жыхарам Мядзеля давялося раптоўна кінуць свае хаты разам з крэпасцю ды раптоўна перамясціцца на поўдзень – на бераг возера Мястра, каб там практычна з нуля адбудоўваць свой горад. Чаму так адбылося – дакладна невядома, але існуюць меркаванні, што ва ўсім вінаватая эпідэмія чумы альбо халеры, альбо яшчэ нейкай невядомай сярэднявечнай пошасці. Напрыканцы 14-га стагоддзя на гэтым самым месцы ўзнікла ажно два Мядзеля – Стары (на Поўначы) і Новы (на Поўдні). Падобны падзел існаваў ажно да пачатку 20-га стагоддзя. Ну а асноўная розніца заключалася ў тым, што Новы Мядзель быў ва ўладанні Вялікага князя Літоўскага і ім кіравалі старасты, якіх князь і прызначаў. Адным з іх, дарэчы, быў легендарны Леў Сапега. У той час, як Стары Мядзель адносіўся да шэрагу прыватных уладанняў, і ім у розны час кіравалі Радзівілы, Грабкоўскія, Францкевічы ды прадстаўнікі іншых шляхецкіх радоў. У 15-ым стагоддзі на тэрыторыі Новага Мядзеля быў пабудаваны каменны замак. Ён быў абнесены ровам з вадой, валамі ды бастыёнамі. А таксама існуе легенда, што з яго ў Стары Мядзель вёў падземны ход акурат пад возерам. Але гэта не надта дапамагло ў 18-ым стагоддзі яго абаронцам падчас Паўночнай вайны. Замак быў захоплены ды разрабаваны, і ў наш час ад яго засталіся толькі вось гэтыя руіны. Зрэшты, яшчэ яго стылізаваную выяву можна пабачыць на сучасным гербе горада. Што ж датычыцца Старога Мядзеля, то яго жыхары аддавалі перавагу перад вайсковымі забавамі рамёствам і гандлю. У 1736-ым годзе Стары Мядзель набыў статус мястэчка, ну а шостага кастрычніка 1762-га года з лёгкай рукі яго ўладальніка Антонія Кошчыца і Магдэбургскае права разам з дазволам на правядзенне чатырох буйных штогадовых кірмашоў. Праўда пасля далучэння гэтых земляў да Расійскай імперыі Магдэбургскае права было скасавана. Але як напамін пра былыя часіны застаўся вось гэты Касцёл Божай маці Шкаплернай. Яго заснавальнікам ды фундатарам быў усё той жа няўрымслівы Антоній Кошчыц. Касцёл быў пабудаваны ў 1754-ым годзе і з’яўляецца выдатным узорам тагачаснай беларускай архітэктуры, у якім дзіўным чынам спалучыліся элементы такіх стыляў, як барока ды ракако. Антоній Кошчыц пабудаваў у Мядзелі кляштар кармелітаў, а непадалёку на пагорку Кальварыю – шлях з некалькіх каплічак, кожная з якіх адлюстроўвала асобны этап Хрыстовых пакут. У 20-ым стагоддзі большая іх частка была зруйнаваная, але ў наш час іх адбудавалі, таму зараз мядзельская Кальварыя застаецца гістарычным помнікам і месцам для паломніцтвам. Увогуле, зыходзячы з гэтых фактаў можа здацца, што Антоній Кошчыц быў гэтакім нёлам без крылаў. Але ў жыцці гэтага чалавека была і жахлівая старонка. Па дарозе са Стаога Мядзеля ў Кабыльнік раней стаяў вялізны цагляны слуп вышынёю каля трох сажаняў альбо пяці з паловай метраў. Згодна з мясцовай легендай у пана Антонія быў адзіны сын. І ён раптоўна патануў у возеры. У яго смерці абвінавацілі 16-цігадовую дзяўчыну Браніславу, якая мусіла за ім прыглядваць. І ў якасці пакарання раз’юшаны пан Кошчыц загадаў замураваць яе зажыва ў гэты слуп. --- ❗️ У відэа выкарыстоўваліся кампазіцыі С.Бутовского: 🔶 фон Средний 🔶 Northern Fjords 🔶 Legends That Stones Can Tell — — — Канал "Карані і вытокі" – это проект Добрага канала из Минска. Добры канал – это площадка, которая объединяет независимых авторов и их помощников, ценящих честную журналистику и желающих внести свой вклад в будущее нашей страны. Паданні і легенды старога Мядзеля – Вандроўкі па нарачанскім краі | Гісторыя без межаў — Лявон Казакоў на канале Карані і вытокі — Добры канал #ДобрыКанал #Караніівытокі #ЛявонКазакоў #ГісторыяБезМежаў #займальнаягісторыя #мядзель #нарачанскікрай #нарачанскіявандроўкі #гісторыябеларусі #беларусь