Сёння працяг нашай вандроўкі па вёсцы Гарадзішча, якая знаходзіцца літаральна ў некалькіх кіламетрах ад Мінска. Менавіта тут знаходзіцца старажытнае замчышча, якое вельмі з вялікай доляй верагоднасці і з’яўляецца тым месцам, з якога і пачыналася гісторыя беларускай сталіцы. Ну а сёння мы прыгадаем больш познія часы з гісторыі гэтага населенага пункта. Вы даведаецеся пра гісторыю шляхецкага рода Пішчалаў, які валодаў Гарадзішчам з канца 16-га стагоддзя, пра найбольш вядомага яго прадстаўніка Рудольфа Пішчалу і гісторыю пабудовы так званага Пішчалаўскага замка, у наш час больш вядомага, як турма “Валадарка”, а таксама прыгадаем і містычны бок мінскай гісторыі, непарыўна звязаны з гэтым будынкам.
У 16-ым стагоддзі Гарадзішча ўжо мела статус мястэчкаэ. і належала прадстаўнікам старога беларускага шляхецкага рода Пішчалаў. Яны вялі свой радавод ад князёў Крошынскіх, якія, ў сваю чаргу, паходзілі ад самога вялікага князя літоўскага Гедыміна. У 1598-ым годзе кароль Жыгімонт Ваза выдаў грамату, у якой Івану Пішчале дазвалялася праводзіць кірмашы ў Гарадзішчы.
Некалькі гадоў таму на гэтым месцы пад зямлёю была знойдзена крыпта з пахаваннямі колішніх уладальнікаў Гарадзішча Рудольфа і Сафіі Пішчалаў. Яны жылі ў 19-ым стагоддзі. Рудольф Пішчала доўгі час рабіў у Мінску кар’еру чыноўніка, даслужыўся ажно да сапраўднага стацкага дарадцы, але ў 1863-ым годзе яго раптоўна звольнілі па сакрэтным загадзе самога віленскага генерал-губернатара Мураўёва. Прычым нават без права на пенсію. Гледзячы па тым, як Пішчала спрабаваў у прашэннях ды высокага начальства падкрэсліць сваю лаяльнасць імператару і вернападданасць, чыноўніка абвінавацілі ў падтрымцы паўстанцаў Каліноўскага. Хаця прамых доказаў гэтаму няма. Зрэшты галоўным помнікам, што пакінуў пасля сябе Рудольф Пішчала для Мінска, стаў гарадскі астрог, альбо так званы Пішчалаўскі замак.
Гэта адзін з нешматлікіх дайшоўшых да нас помнікаў мінскай архітэктуры 19-га стагоддзя. Ён быў пабудаваны ў 1825-ым годзе. Уласна, Рудольф Пішчала да праекту гэтага будынка мае дастаткова ўскоснае дачыненне. Кажучы сучаснай мовай, ён у 1821-ым годзе выйграў тэндэр на яго будаўніцтва і наняў архітэктараў Міхаіла Чахоўскага і Казіміра Хрышчановіча, якія, ўласна і спраектыравалі астрог, у архітэктуры якога можна адшукаць і элементы готыкі, і элементы класіцызма ды і яшчэ шмат чаго цікавага. Праўда Пішчалаўскі замак адносіцца да катэгорыі тых гістарычных помнікаў, знаёміцца з унутранымі інтэр’ерамі каторых я б нікому не раіў. Ён дагэтуль выкарыстоўваецца па сваім першпачатковым прызначэнні, і ў наш час у ім знаходзіцца Следчы ізалятар нумар 1, які больш вядомы ў народзе, як Валадарка. За ўсю гісторыю яго існавання паспяхова ўцёк з Пішчалаўскага замку Фелікс Дзяржынскі.
Пішчалаўскі замак з’яўляецца знакавай кропкай і на карце Мінска паранармальнага. Больш за сто гадоў па горадзе ходзяць легенды пра існаванне прывіда ў Валадарцы, рэальнай гістарычнай асобы. Нават адна з вуліц у цэнтры Мінска названая яго прозвішчам. Гэта эсэр Іван Пуліхаў. 14-га студзеня 1906-га года ён здзейсніў замах на мінскага губернатара Курлава, каб тым самым адпомсціць яму расстрэл рабочага мітынга 18-га кастрычніка 1905-га года. Па некаторых звестках падрыхтоўка гэтага тэракту вялася на грошы яшчэ аднаго вядомага ў тагачасным Мінску чалавека - уладальніка Лошыцкай сядзібы Яўстаха Любанскага, які спачуваў рэвалюцыянерам. Да гэтай асобы мы яшчэ звернемся ў адным з наступных выпускаў праекта “Гісторыя без межаў”. Што ж датычыцца выніку замаху на жыццё губернатара Курлава, то, нягледзячы на яго скрупулёзную падрыхтоўку, нешта ў выніку пайшло не так - бомба не выбухнула, і Пуліхава арыштавалі. Пасля кароткага судовага працэсу Пуліхава павесілі ў Пішчалаўскім замку і некалькі дзён не здымалі цела, каб запалохаць яго аднадумцаў. Гэтага хапіла, каб у турме неўзабаве з’явіўся прывід Пуліхава. Мяркуецца, што блукае ён там да сённяшняга часу. Грыміць ланцугамі, а зрэдку запальвае свечку ў адной з вежаў замку. Прынамсі гэтак кажуць мінскія легенды.
-
Падпісвайцеся на наш сайт, сацыяльныя сеткі і Telegram:
► https://bydobry.com/
► https://www.instagram.com/bydobry/
► https://vk.com/bydobry
► https://www.facebook.com/bydobry
► https://t.me/bydobryby
---
❗️ У відэа выкарыстоўваліся кампазіцыі С. Бутоўскага:
🔶 фон Средний
🔶 Legends That Stones Can Tell
🔶 To The Distant Shores
— — —
Канал "Карані і вытокі" – гэта праект Добрага канала з Мінска.
Добры канал - гэта пляцоўка, якая аб'ядноўвае незалежных аўтараў і іх памочнікаў, якія шануюць сумленную журналістыку і жадаюць ўнесці свой уклад у будучыню нашай краіны.
--
Вёска Гарадзішча пад Мінскам (2) – Пішчалаўскі замак і прывід Пуліхава ў Валадарцы | Карані і вытокі – Гісторыя без межаў. Лявон Казакоў. Добры канал
#ДобрыКанал #Караніівытокі #ЛявонКазакоў #ГісторыяБезМежаў #займальнаягісторыя #вандроўкіпабеларусі #гісторыябеларусі #беларусь