Сёння шлях наш ляжыць на 100 кіламетраў на паўднёвы ўсход ад беларускай сталіцы – у надзвычай маляўнічае месца, дзе рака Свіслач упадае ў Бярэзіну і нясе свае воды далей – аж да Чорнага мора. Менавіта на гэтым месцы ўтульна размясціўся невялікі гарадскі пасёлак Свіслач, які, дарэчы, уваходзіць у шэраг самых старажытных беларускіх населеных пунктаў, а шмат стагоддзяў таму нават быў цэнтрам хай сабе і не самага вялікага, але княства. Мы прыгадаем самыя яскравыя старонкі з яе гісторыі, паглядзім на старое свіслацкае замчышча, якое дагэтуль узвышаецца над наваколлем, а таксама паглядзім на рэшткі маёнтка шляхецкага рода Незабытоўскіх, які дагэтуль некаторыя прымаюць за руіны колішняга Свіслацкага замка. Хаця на справе гэта, канешне ж, не так. Пра ўсё гэта ды не толькі ў бліжэйшыя некалькі хвілін. Заставайцеся разам з намі!!! Узнікненне Свіслацкага замчышча прынята звязваць з асобай сына легендарнага Полацкага князя Ўсяслава Чарадзея – князя Глеба Менскага. Гэта быў далёка не горшы нашчадак славутага бацькі. Атрымаўшы ў 1101-ым годзе пасля смерці Ўсяслава Менскае княства Глеб праявіў сябе як амбіцыёзны ды валявы лідар дзяржавы. Але з паўднёвымі суседзямі яму не пашанцавала. Гэта было магутнае Кіеўскае княства, ды Турава-Пінскае княства. Вось, каб ад іх абараніцца і пабудаваў князь Глеб Менскі на сваёй паўднёвай мяжы невялікую драўляную крэпасць, вакол якой паступова і вырасла паселішча Свіслач. З кіеўскім князем Святаполкам Ізяславічам гэта яму дапамагло ў 1104-ым годзе, але супраць яго пераемніка – Уладзіміра Манамаха ў 1116-ым годзе князь Глеб Менскі не знайшоў контраргументаў. Як вынік менскі князь загінуў у палоне, а вось паселішча Свіслач засталося і нават стала цэнтрам асобнага княства. Княства было не самае вялікае, але і карлікавым яго назваць нельга. Як мінімум у яго ўваходзілі сучасныя Асіповіцкі, Бабруйскі і Клічаўскі раёны Беларусі, а таксама шэраг іншых навакольных тэрыторый. Дадзеных пра яго князёў не надта шмат, але, верагодней за ўсё, яны адносіліся да рода полацкіх князёў. У 1352-ім годзе пасля смерці Сямёна Свіслацкага, які не пакінуў нашчадкаў, княства стала часткай магутнай дзяржавы – Вялікага княства Літоўскага, якое ў той час нарошчвала сваю моц. Праз нейкі час Свіслацкае княства страціла свой статус і стала шэраговым паветам Менскага ваяводства. А ў далейшай гісторыі не шанцавала Свіслачы фатальна. У 1506-ым годзе замак разам з паселішчам былі спаленыя крымскімі татарамі Менглі-Гірэя. І нават той факт, што праз пару месяцаў захопнікі атрымалі ўнушальных кухталёў ад Міхала Глінскага пад Клецкам было слабым суцяшэннем. Тым больш, што замак яшчэ двойчы спаліла маскоўскае войска ў 1535-ым і 1655-ым гадах. Усё гэта аніяк не спрыяла росквіту Свіслачы. Пастоупова паселішча пераўтварылася ў шэраговы маёнтак. У розны час ім валодалі прадстаўнікі такіх шляхецкіх радоў, як Гарабурды, Радзівілы і Незабытоўскія. Менавіта з апошнімі і звязана з’яўленне пабудоваў на замчышчы, рэшткі якіх і сёння прымаюць за замкавыя руіны. Нягледзячы на свой унушальны выгляд, абарончую функцыю гэтыя руіны першапачаткова не неслі. Гэта рэшткі гаспадарчых пабудоваў маёнтка шляхцічаў Незабытоўскіх герба Любіч, якія яго пабудавалі прыблізна на мяжы 18-га і 19-га стагоддзяў. Дагэтуль у 1700-ым годзе Станіслаў Незабытоўскі выкупіў Свіслач у князёў Радзівілаў, у якіх сам працаваў аканомам. Таму сумняваюся, што ён стаў бы выкупаць непрыбытковы і стратны маёнтак. Увогуле, Незабытоўскія адзначаліся вельмі неблагімі прадпрымальніцкімі здольнасцямі. Так, напрыканцы 19-га стагоддзя апроч ўласна маёнтка, яны валодалі ў Свіслачы чатырма корчмамі і трыма млынамі. Але рэвалюцыя паставіла крыж на ўсіх іх планах. Яны былі вымушаныя кідаць маёнткі ды бегчы ў Польшчу. Што ж тычыцца Свіслацкай сядзібы, то яе далейшы лёс быў вельмі цікавы. У 20-ым стагоддзі яна была і школай, і пякарняй, і, нават сінагогай. Дарэчы, да вайны яўрэі складалі значную частку насельніцтва Свіслачы. На жаль сёння пра іх гісторыю нагадваюць толькі старыя могілкі. На вялікі жаль большая частка мясцовых яўрэяў была знішчана разам са Свіслацкім гета ў 1942-ім годзе. - Падпісвайцеся на наш сайт, сацыяльныя сеткі і Telegram: ► https://bydobry.com/ ► https://www.instagram.com/bydobry/ ► https://vk.com/bydobry ► https://www.facebook.com/bydobry ► https://t.me/bydobryby --- ❗️ У відэа выкарыстоўваліся кампазіцыі С. Бутоўскага: 🔶 фон Средний 🔶 Legends That Stones Can Tell 🔶 To The Distant Shores — — — Канал "Карані і вытокі" – гэта праект Добрага канала з Мінска. Добры канал - гэта пляцоўка, якая аб'ядноўвае незалежных аўтараў і іх памочнікаў, якія шануюць сумленную журналістыку і жадаюць ўнесці свой уклад у будучыню нашай краіны. -- Мястэчка Свіслач – Цэнтр Свіслацкага княства. Вандроўкі па Магілёўшчыне | Карані і вытокі – Гісторыя без межаў. Лявон Казакоў. Добры канал #ДобрыКанал #Караніівытокі #ЛявонКазакоў #ГісторыяБезМежаў #займальнаягісторыя #вандроўкіпабеларусі #гісторыябеларусі #беларусь