Сёння мы завяршаем нашую вандроўку па Ўдзеншчыне аповядам пра самага знакамітага гаспадара гэтай сядзібы – легендарнага беларускага навукоўца другой паловы 19-га – пачатку 20-га стагоддзя – Якуба Наркевіча-Ёдку – чалавека, якога за свае эфектныя эксперыменты і нечаканыя вынаходніцтвы яшчэ пры жыцці празвалі "Утаймавальнік маланак" альбо "Электрычны чалавек". У пачатку ХХ-га стагоддзя сапраўдным сімвалам надыходу новай эпохі – эпохі электрычнасці стаў славуты амерыканскі навуковец сербскага паходжання – Нікола Тэсла. Да гэтага часу яго постаць застаецца таямнічай і загадкавай, і працягвае з’яўляцца сапраўднай скарбніцай сюжэтаў для сенсацыйных журналісцкіх расследаванняў. Але ў другой палове ХІХ-га стагоддзя жыў чалавек, які сваімі дасягненнямі таксама істотна абагнаў сваю эпоху, і гэта быў Сармат-Якуб-Сігізмунд Атонавіч Наркевіч-Ёдка (Якуб Наркевіч-Ёдка).
Ён нарадзіўся 8-га студзеня 1848-га года ў маёнтку Турын непадалёку ад Пухавічаў. Бацька яго быў чалавек, які дабудаваў вось гэтую Наднёманскую сядзібу – Атон Наркевіч-Ёдка, а маці – Анэля Эстка, якая, дарэчы, была ўнучкай старэйшай сястры Тадэвуша Касцюшкі. Менавіта маці і заўважыла ў маладым Якубе нешэраговыя музычныя здольнасці. Таму і прыклала ўсе намаганні, каб ён атрымаў належную адукацыю. Ужо ў сямнаццацігадовым узросце Якуба Наркевіча-Ёдку лічылі адным з самых таленавітых піяністаў ды кампазітараў Еўропы. Але яшчэ падчас свайго навучання ў Менскай гімназіі, Якуб Наркевіч-Ёдка вельмі зацікавіўся прыродазнаўчымі навукамі. Таму пасля Парыжскай кансерваторыі ён вырашыў паступіць на медыцынскі факультэт славутага універсітэта ў Сарбоне. Падчас свайго навучання ён звёў знаёмствы з найлепшымі навукоўцамі свайго часу з Парыжскай акадэміі навук, а таксама неаднойчы ездзіў у Італію, каб атрымаць у мясцовых спецыялістаў кансультацыі па хвалюючых яго пытаннях. Неяк пакрысе музыка адыйшла на другі план, і перад Якубам пачала вымалёўвацца будучыня славутага навукоўца. Так яно ў выніку і адбылося.
Галоўным вынаходніцтвам Наркевіча-Ёдкі лічыцца электраграфія. Так, ён лічыў, што арганізм чалавека гэта своеасаблівы генератар, які абменьваецца электрычнасцю з навакольным светам. Пасля шэрагу эксперыментаў Якуб вынайшаў адмысловую прыладу, якая рабіла здымкі свячэння вакол чалавека на фотапласцінцы. Гэта адбылося напрыканцы ХІХ-га стагоддзя, і тагачасныя спірыты, эзатэрыкі ды іншыя шаманы ўсіх рангаў пачалі ў адзін голас сцвярджаць, што таямнічае свячэнне вакол контураў чалавека, якое з’яўлялася на электраграфічных здымках, гэта водбліск душы альбо аўры чалавека. Пазней навукоўцы гэта растлумачылі нашмат больш рацыянальна, але дасягненні Наркевіча-Ёдкі далі пачатак цэламу адгалінаванню навуковых доследаў ў фізіцы і медыцыне, вынікі якіх выкарыстоўваюцца і сёння. Дарэчы, той жа сучасны дэтэктар хлусні мае ў аснове прынцып дзеяння, распрацаваны яшчэ ў 19-ым стагоддзі беларускім навукоўцам.
Навуковыя доследы не перашкаджалі Якубу займацца музыкай. На адной з вежаў Наднёманскага маёнтка ён пабудаваў незвычайнае прыстасаванне, якое напаўняла наваколле дзіўнымі гукамі. Гэта быў унікальны музычны інструмент пад назвай Эолава арфа. Згодна з грэчаскімі міфамі Эол быў чалавекам, царом Эаліды, якога Зеўс у знак сваёй прыхільнасці, зрабіў гаспадаром над усімі вятрамі.
— — —
❗️ У відэа выкарыстоўваліся:
► Музычныя кампазіцыі С. Бутоўскага:
▪️ фон Средний
▪️ Legends That Stones Can Tell
▪️ Mountain Village
► Будынак Парыжскай кансерваторыі
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%92%D1%8B%D1%81%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%BC%D1%83%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B8_%D0%B8_%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B0#/media/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Paris_Theatre_du_Conservatoire.jpg
CC BY 3.0 — https://creativecommons.org/licenses/by/3.0
► Будынак універсітэта ў Сарбоне
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%B0#/media/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:P1300735_Paris_V_chapelle_La_Sorbonne_rwk.jpg
CC BY-SA 4.0 — https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0
— — —
Падпісвайцеся на наш сайт, сацыяльныя сеткі і Telegram:
► https://bydobry.com/
► https://www.instagram.com/bydobry/
► https://vk.com/bydobry
► https://www.facebook.com/bydobry
► https://t.me/bydobryby
—
Канал "Карані і вытокі" – гэта праект Добрага канала з Мінска.
Добры канал - гэта пляцоўка, якая аб'ядноўвае незалежных аўтараў і іх памочнікаў, якія шануюць сумленную журналістыку і жадаюць ўнесці свой уклад у будучыню нашай краіны.
--
Наднёман-2. Знакамітыя беларусы/ Якуб Наркевіч-Ёдка: музыка і навуковыя доследы выдатнага беларуса — Карані і вытокі. Добры канал.
#ДобрыКанал #Караніівытокі #ЛявонКазакоў #ГісторыяБезМежаў #займальнаягісторыябеларусі #гісторыябеларусі #беларусь