За ўвесь час ад смерці Яраслава Ўладзіміравіча ў 1054 г. да манголь­скай навалы ў 30—40-я гады ХІІІ ст. Усяслаў Брачыславіч быў адзіным князем, які заняў кіеўскі пасад, не будучы Яраславічам. Менавіта полацкі князь сваімі актыўнымі дзеяннямі парушыў раўнавагу ўлады паміж Яраславічамі. Усяслаў стаўся найбольш актыўным і паспяховым змагаром супраць стварэння адзінай дзяржавы на тэрыторыі Ўсходняй Еўропы ў раннім сярэднявеччы, кінуўшы ўсю сваю моц на абарону незалежнасці Полацкага княства. Яшчэ большае значэнне гэтая постаць мае для беларускай гісторыі. У часы Ўсяслава быў створаны тэрытарыяльны, палітычны і этнакультурны грунт будучай Беларусі. Імя Ўсяслава Брачыславіча бясспрэчна стварае магутны вузел беларускай гісторыі. Французскі сацыяёлаг і філосаф П’ер Нара назваў бы яго “месца-памяць”. За Ўсяслава Брачыславіча Полацкая зямля канчаткова ператварылася ў самастойную раннесярэднявечную дзяржаву, якая характарызавалася наяўнасцю ўсіх неабходных атрыбутаў і палітычных інструментаў: стабільнай тэрыторыі, найвышэйшай улады ў асобе князя, уласнай дынастычнай лініі, апаратаў прымусу і ідэалогіі, рэлігійнай арганізацыі і ўзброеных сіл.